Artur Szyk Skryba

Skryba, Paryż 1927.

W enigmatycznej pracy "Skryba" Artur Szyk portretuje mężczyzne ubranego w średniowieczny lub renesansowy strój mieszczański, piszącego wiersz w języku niemieckim. Warto zwrócić uwagę na nowoczesny wygląd pióra używanego przez skrybę. Za plecami artyst Szyk umieścił kilka ahistorycznych elementów m.in. przejeżdżający pociąg, dolar amerykański oraz obraz wzorowany na malarstwie Picassa. 

 


 

4

 

 

Artur Szyk (1894-1951)
Urodzony w Łodzi ilustrator książek i karykaturzysta. Był artystą zaangażowanym społecznie, w swoich pracach komentował niesprawiedliwość i nierówności w różnych zakątkach świata. Jego najbardziej znane prace to iluminowane teksty i ilustracje do Statutu kaliskiego i Hagady, a także zbiory antyfaszystowskich karykatur tworzone w czasie II wojny światowej w Londynie i w Stanach Zjednoczonych, które przyniosły mu światową sławę.

Artur Szyk Przejście przez Morze Czerwone

Przejście przez Morze Czerwone, Łódź 1936.

Przejście przez morze było jednym z kluczowych wydarzeń wyjścia Izraelitów z Egiptu i jednym z najważniejszych fragmentów Starego Testamentu (Wj 14, 1-31), dlatego musiało znaleźć się w Hagadzie. Mojżesz wyprowadził Żydów z Egiptu i szli przez pustynię w kierunku Ziemi Obiecanej, czyli Kanaanu. Gdy jednak faraon wycofał swoją zgodę na opuszczenie przez nich Egiptu i wysłał za nimi wojsko, lud Izraela przeraził się. Wtedy Bóg obiecał Mojżeszowi, że „okaże swoją potęgę”. Nakazał Żydom iść w kierunku morza, a gdy byli nad brzegiem, Mojżesz podniósł laskę – symbol siły nadanej mu przez samego Boga – i rozdzielił morze. Izraelici przeszli przez środek morza po suchej ziemi, mając po obu stronach wodny mur. Za nimi podążyli Egipcjanie: faraon, jego rydwany i jeźdźcy. Gdy jednak Izraelici przeszli na drugi brzeg, Pan nakazał Mojżeszowi wyciągnąć rękę i wody się połączyły, zatapiając Egipcjan. Ten właśnie moment zilustrował Artur Szyk na rycinie.
Uwaga widza skupia się na przerażonych twarzach ludzi i koniach, których zalewają fale. Ale artysta pokazał swoją maestrię, doskonale odtwarzając elementy charakterystyczne dla egipskiej sztuki, w środku sceny dostrzegamy faraona.
Dopiero uważny widz dostrzeże w prawym górnym rogu postać Mojżesza z laską i mewę – symbol lądu. Hebrajski napis na dole ryciny przypomina, że w tradycji żydowskiej morze, przez które przechodzili, było nazywane Jam Suf, co oznacza morze trzcin lub morze sitowia. W tradycji chrześcijańskiej jest to Morze Czerwone.

 


 

4

 

 

Artur Szyk (1894-1951)
Urodzony w Łodzi ilustrator książek i karykaturzysta. Był artystą zaangażowanym społecznie, w swoich pracach komentował niesprawiedliwość i nierówności w różnych zakątkach świata. Jego najbardziej znane prace to iluminowane teksty i ilustracje do Statutu kaliskiego i Hagady, a także zbiory antyfaszystowskich karykatur tworzone w czasie II wojny światowej w Londynie i w Stanach Zjednoczonych, które przyniosły mu światową sławę.

Puzzle 1000 elementów

Król Władysław Jagiełło, Nowy Jork 1943.

W serii Braterstwo broni Artur Szyk przedstawił wybitne postaci związane z historiami państw alianckich do podtrzymania na duchu społeczeństw walczących z totalitaryzmami. Każda z prac w tej serii to połączenie realiów epoki postaci ze współczesnością. Praca Władysław Jagiełło odnosi się do jednego z najbardziej znanych zwycięstw polskiego oręża – bitwy pod Grunwaldem – oraz wykorzystuje króla Polski jako symbol zwycięstwa nad armią niemiecką, z którą utożsamiany jest zakon krzyżacki.
Ubrany w bogato zdobioną zbroję król Polski Władysław Jagiełło pozuje z Białym Orłem i Pogonią – symbolami Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Na jego piersi, nieco ukryty w zdobieniach, znajduje się order Virtutti Militari – najwyższe polskie odznaczenie wojenne, ustanowione przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w trakcie wojny o obronę Konstytucji 3 maja. Przy królu znajdują się dwie tarcze: polska z obwolutą ozdobioną słowami Roty oraz wyszczerbiona niemiecka – ze swastykami i niemieckim napisem „Nie można uciec przed zemstą ludu”. U stóp Jagiełły leży pokonany rycerz w zbroi ze swastykami. Topór, którym go pokonano, zdobi inskrypcja: „Topór lacki – łeb krzyżacki”.

 


 

4

 

 

Artur Szyk (1894-1951)
Urodzony w Łodzi ilustrator książek i karykaturzysta. Był artystą zaangażowanym społecznie, w swoich pracach komentował niesprawiedliwość i nierówności w różnych zakątkach świata. Jego najbardziej znane prace to iluminowane teksty i ilustracje do Statutu kaliskiego i Hagady, a także zbiory antyfaszystowskich karykatur tworzone w czasie II wojny światowej w Londynie i w Stanach Zjednoczonych, które przyniosły mu światową sławę.

Puzzle 500 elementów

Przejście przez Morze Czerwone, Łódź 1936.

Przejście przez morze było jednym z kluczowych wydarzeń wyjścia Izraelitów z Egiptu i jednym z najważniejszych fragmentów Starego Testamentu (Wj 14, 1-31), dlatego musiało znaleźć się w Hagadzie. Mojżesz wyprowadził Żydów z Egiptu i szli przez pustynię w kierunku Ziemi Obiecanej, czyli Kanaanu. Gdy jednak faraon wycofał swoją zgodę na opuszczenie przez nich Egiptu i wysłał za nimi wojsko, lud Izraela przeraził się. Wtedy Bóg obiecał Mojżeszowi, że „okaże swoją potęgę”. Nakazał Żydom iść w kierunku morza, a gdy byli nad brzegiem, Mojżesz podniósł laskę – symbol siły nadanej mu przez samego Boga – i rozdzielił morze. Izraelici przeszli przez środek morza po suchej ziemi, mając po obu stronach wodny mur. Za nimi podążyli Egipcjanie: faraon, jego rydwany i jeźdźcy. Gdy jednak Izraelici przeszli na drugi brzeg, Pan nakazał Mojżeszowi wyciągnąć rękę i wody się połączyły, zatapiając Egipcjan. Ten właśnie moment zilustrował Artur Szyk na rycinie.
Uwaga widza skupia się na przerażonych twarzach ludzi i koniach, których zalewają fale. Ale artysta pokazał swoją maestrię, doskonale odtwarzając elementy charakterystyczne dla egipskiej sztuki, w środku sceny dostrzegamy faraona.
Dopiero uważny widz dostrzeże w prawym górnym rogu postać Mojżesza z laską i mewę – symbol lądu. Hebrajski napis na dole ryciny przypomina, że w tradycji żydowskiej morze, przez które przechodzili, było nazywane Jam Suf, co oznacza morze trzcin lub morze sitowia. W tradycji chrześcijańskiej jest to Morze Czerwone.

 


 

4

 

 

Artur Szyk (1894-1951)
Urodzony w Łodzi ilustrator książek i karykaturzysta. Był artystą zaangażowanym społecznie, w swoich pracach komentował niesprawiedliwość i nierówności w różnych zakątkach świata. Jego najbardziej znane prace to iluminowane teksty i ilustracje do Statutu kaliskiego i Hagady, a także zbiory antyfaszystowskich karykatur tworzone w czasie II wojny światowej w Londynie i w Stanach Zjednoczonych, które przyniosły mu światową sławę.

13. Wydarzenie // Pójdź na róg Wschodniej i Rewolucji 1905 roku. Zobacz tam upamiętnienie powstania łódzkiego.

Rewolucja 1905 roku w Łodzi była istotnym wydarzeniem w historii Polski, które miało swoje korzenie w niezadowoleniu społecznym i gospodarczym. Konflikt rozpoczął się 18 stycznia 1905 roku, kiedy robotnicy fabryk zaczęli organizować strajki w odpowiedzi na fatalne warunki pracy, niskie płace oraz długie godziny pracy. Łódź, będąca jednym z największych ośrodków przemysłowych, szybko stała się centrum protestów.

 

Ze zbiorów Muzeum Tradycji Niepodległościowych w ŁodziW miarę jak strajki się nasilały, do protestujących dołączały kolejne grupy społeczne, w tym studenci i przedstawiciele inteligencji, które żądały reform politycznych i społecznych. W wyniku masowych demonstracji oraz strajków ogólnokrajowych sytuacja w mieście stała się coraz bardziej napięta.

Najtragiczniejszym wydarzeniem było krwawe stłumienie protestów przez policję, które miało miejsce w czerwcu 1905 roku. W wyniku starć i zamieszek liczba ofiar szacowana jest na kilkaset osób, a wielu innych zostało rannych. W odpowiedzi na rosnące napięcia, władze zareagowały represjami, co jeszcze bardziej zaogniło sytuację.

Rosyjscy kawalerzyści blokują drogę demonstracji zmierzającej z petycją do Cara w kierunku Pałacu Zimowego, 22 stycznia 1905 roku (tzw. „krwawa niedziela”) (fot. ze zbiorów Bundesarchiv, Bild 183-S01260, na licencji  Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Germany)     Czytaj więcej: https://histmag.org/Po-wolnosc-na-barykady-Powstanie-lodzkie-1905-roku-8069



Rewolucja w Łodzi trwała do jesieni 1905 roku, a jej skutki były dalekosiężne. Choć nie przyniosła natychmiastowych zmian, przyczyniła się do wzrostu świadomości społecznej, zjednoczenia ruchów robotniczych oraz narodowych w Polsce. Wydarzenia te wpisały się w szerszy kontekst rewolucji rosyjskiej, przyczyniając się do dalszych dążeń do niepodległości i reform w regionie.

 

„Wiosna 1905 roku” (obraz Stanisława Masłowskiego)

 

Franciszek Kowalski

 

 

 

 

Nowa warstwa...

11. Wydarzenie // Bitwa łódzka

12. Wydarzenie // Pojedź łódzkim tramwajem

Julisz Kunitzer (1843-1905)
Juliusz Kunitzer był jednym z Łódzkich fabrykantów. Pracował w fabryce wyrobów bawełnianych przy ul. Piotrkowskiej 72, był założycielem Widzewskiej Manufaktury oraz Fabryki Nici ,,Ariadna.

Dzięki jego inicjatywie uruchomiono siatkę połączeń tramwajowych, zarówno miejską, jak i podmiejską. Miał tak rozległe znajomości w sferach gospodarczych Łodzi i Petersburga, że gdy dochodziło do negocjacji z carskimi władzami, łódzcy fabrykanci wysuwali go jako swojego reprezentanta. Kunitzer działał także charytatywnie i społecznie. Był organizatorem wizyty Henryka Sienkiewicza w Łodzi, a także był prezesem Łódzkiego Chrześcijańskiego Towarzystwa Dobroczynności. Jednocześnie jednak środowiska lewicowe uważały go za brutalnego kapitalistę i wyzyskiwacza robotników.


30 września 1905 r. Kunitzer wracał tramwajem z pracy do domu. Kiedy tramwaj ruszał z przystanku na skrzyżowaniu ulic Piotrkowskiej i Nawrot, z wnętrza wagonu wybiegli dwójka młodych ludzi. Jeden z nich zatrzymał się na schodku tramwaju, odwrócił w kierunku pomostu i z wyjętego z kieszeni rewolweru dwukrotnie strzelił z bliska do Kunitzera. Fabrykant został przetransportowany na pogotowie ratunkowe, przy ul. Spacerowej 9 (obecnie al. Kościuszki), gdzie zmarł wskutek ran odniesionych w zamachu. Zamachowiec przedstawił się jako Adolf Szulc, bojownik PPS działający na polecenie partii i oświadczył, że strzelał do przemysłowca z przyczyn ideowych.

 

     Filip Bielski                                         

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Rycina z widokiem na Widzewską Manufakturę

10. Wydarzenie // Zabójstwo Kunitzera

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego  Narodowe Centrum Kultury Narodowe Centrum Kultury

© 2020 Centrum Dialogu. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Godziny otwarcia

GODZINY OTWARCIA BUDYNKU

Poniedziałek – piątek 11:00-18:00
Sobota – niedziela 12:00-16:00


W czasie godzin otwarcia można zwiedzać bieżące wystawy.
Ostatnie wejście na ekspozycje odbywa się
na pół godziny przed zamknięciem budynku
.


 

GODZINY OTWARCIA BIURA

poniedziałek - piątek od 9.00 do 17.00
sobota - niedziela NIECZYNNE

 

Kalendarz

Facebook

Skontaktuj się z nami

Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi
ul. Wojska Polskiego 83, 91-755 Łódź
biuro@centrumdialogu.com

tel. +48 42 636 38 21
      +48 506 155 911

NIP 7262636381

RIK 1/2010

REGON 101022466

NUMER KONTA BANKOWEGO
Bank Pekao S.A. 91 1240 3028 1111 0010 3752 7380