Page 286 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana. "Żółta gwiazda i czerwony krzyż" Arnold Mostowicz

Alfonsa Allais i Camiego. Mieszkał w Krakowie i w Warszawie. Do Łodzi
przyjeżdżał sporadycznie. W łódzkim getcie zginęła niemal cała jego
rodzina. „Najdłużej ciągnęło się umieranie sześciu wnuków najstarszej
siostry ojca... Im wszystkim wypisałem karty zgonu. Z całej krośniewickiej
rodziny zostałem sam” – wyznał po latach.
Mimo licznych prób porzucenia rodzinnego miasta, mimo wielu lat
oddalenia, Łódź dopominała się należnego miejsca w jego pamięci.
Tak jak pamięci dopominali się łódzcy Żydzi.
„Widząc, że w Łodzi robi się wszystko, aby zatrzeć nawet ślad po
Żydach, którzy tu mieszkali, powziąłem zamysł stworzenia muzeum łódz-
kich Żydów. Z jednej strony ważna była dla mnie pamięć o Żydach w ogóle,
z drugiej – pamięć o moich przodkach” – wyjaśniał na początku lat 90.
w jednym z wywiadów. Od 1991 r. był przewodniczącym Stowarzyszenia
Żydów Kombatantów i poszkodowanych w czasie II wojny światowej.
Współorganizował też Fundację Polsko-Niemieckie Pojednanie.
W sierpniu 1994 r., podczas obchodów pięćdziesiątej rocznicy likwi-
dacji łódzkiego getta, Mostowicz wypowiedział pamiętne i bardzo ostre
słowa: „Naród można zamordować przy pomocy kuli lub gazu, ale można
go też zamordować zabijając pamięć o nim”. To zdanie dla wielu łodzian
było wstrząsem. Rok później w Łodzi powołano Fundację Monumentum
Iudaicum Lodzense, której celem była opieka nad dziedzictwem łódzkich
Żydów, głównie nad cmentarzem żydowskim na Bałutach. Współtwo-
rzyły ją władze miasta Łodzi i Stowarzyszenie Byłych Mieszkańców Łodzi
w Izraelu. Jej pierwszym prezesem został nie kto inny jak właśnie Arnold
Mostowicz.
„Chodzi mi o przywrócenie pamięci o zamordowanym narodzie żydow-
skim. Cmentarz jest punktem wyjścia dla działań późniejszych, które
będą miały na celu przypomnienie roli i znaczenia łódzkiego żydostwa
w rozwoju miasta” – tłumaczył dziennikarzom. Jego zdaniem Łódź to
jedyne miasto w Europie, gdzie Żydzi odegrali tak wielką i twórczą rolę
w życiu społecznym, politycznym i kulturalnym całego miasta. Wnieśli
w nie swojego ducha.
„Właściwie we wszystkich dziedzinach łódzcy Żydzi zapisali przepiękną
kartę” – podkreślał Mostowicz i na dowód tego przytaczał długą listę

284

Mostowicz_zgck_-010214_.indd 284 14-01-31 14:38