Page 65 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Artur Szyk, Człowiek Dialogu

Album-ksi„¿ka Artur Szyk 2.qxd 2011-09-01 17:38 Page 65
5
I
M
R
E
.
0
Ś

Ć
A
K
J

B

R
E
1 10. ŚMIERĆ BERKA JOSELEWICZA
Artur Szyk ozdobił swój „Statut Kaliski” również scenami ba-
talistycznymi – tu sceną bohaterskiej walki Berka Joselewicza
z przeważającą siłą wroga. O S E L E W I C Z A 6 65 Artura Szyka
STATUT KALISKI
Krzyż Virtuti Militari, który zdobył
B BEREK JOSELEWICZ (1764-1809) był żydowskim i polskim pa-
1
(
I
W
E

Z
C
0
8
)
9
1
6
7
-
4
L

J
O
K
E
R
E
E
S
w walce Berek Joselewicz
triotą, bohaterem insurekcji kościuszkowskiej. W 1794 roku
przyłączył się do Tadeusza Kościuszki. Wraz z Józefem Arono-
wiczem napisał patriotyczną odezwę w języku jidysz wzywającą
Żydów do walki. Zgłosiło się 500 osób i uformowano z nich
starozakonny regiment kawalerii. Żydowscy żołnierze mieli do-
stęp do koszernego jedzenia, możliwość przestrzegania religij-
nych obyczajów (np. zachowanie szabatu), dostali też prawo
noszenia brody.
Oddział Joselewicza brał udział w obronie warszawskiej Pragi.
Po klęsce, Joselewicz wyemigrował do Włoch i wraz z innymi
powstańcami trafił do legionów Jana Henryka Dąbrowskiego.
Dowodził polskim oddziałem w wielu bitwach napoleońskich,
m.in. pod Austerlitz. Był kawalerem orderu Virtuti Militari. Od-
znaczony Legią Honorową. Zginął w 1809 r. pod Kockiem
podczas potyczki z Austriakami. Jego mogiła znajduje się na
niewielkim wzniesieniu przy drodze powiatowej Kock – Biało-
brzegi, ponoć dokładnie tam, gdzie zatrzymał się koń niosący
umierającego żołnierza.
Polski orzeł z napisem w języku hebrajskim
Napis w języku polskim: „Berek Josele-
wicz podpułkownik V pułku strzelców
konnych poległ za Polskę w dniu 5 ma-
ja 1809 r. w bitwie pod Kockiem. Cześć
jego pamięci”.
Ten sam tekst po francusku. Na bia-
łym polskim orle jest napis z imieniem
Boga literami hebrajskim.
Pracę tę artysta zadedykował swojemu
synowi Jerzemu – Georgesowi (1917-
1957), który wtedy był chłopcem, ale w
czasie II wojny światowej walczył w ar-
mii francuskiej generała de Gaulle'a.
Sygnatura: Artur Szyk, Paryż styczeń
1930 br.
Rycinę z Joselewiczem Artur Szyk dedykował swojemu synowi. Rycina ze zbiorów WiMBP w Łodzi.
Dokumenty Georgesa Szyka z okresu II wojny światowej