Page 21 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Czas Litzmannstadt Getto. Obrazy filmowe.

Pamięć łódzkiego getta

— Joanna Podolska

Gdy 10 lat temu przygotowywany był z okazji 60. rocznicy
likwidacji Litzmannstadt Getto przegląd filmów doku-
mentalnych pt. Pieśń o zamordowanym narodzie żydow-
skim, jednym z największych zaskoczeń było odna-
lezienie filmu Daniela Szylita zrealizowanego w 1965 r.
przez Wytwórnię Filmów Oświatowych w Łodzi pt. Lit-
zmannstadt Getto. Wydawało się, że o getcie łódzkim
w tamtych czasach nie pamiętano. Gdy jednak zaczęłam
przyglądać się tej sprawie bliżej, okazało się, że Ocalali
z getta zabiegali o upamiętnienie martyrologii ludności
żydowskiej Łodzi od 1945 r. I co roku symboliczne uro-
czystości organizowane były na cmentarzu żydowskim.
Od samego początku Ocalali chcieli również wybudować
na Bałuckim Rynku pomnik ku czci zamordowanych
w getcie Żydów i starali się o to u kolejnych władz Łodzi.
Ponieważ przez dziesięć lat nic w tej sprawie nie udało
się zrobić, w 1956 r. w obrębie cmentarza żydowskiego
stanął pomnik ku czci ofiar getta ufundowany przez ży-
dowskich mieszkańców Łodzi. Ten pomnik nadal stoi
i to przy nim zawsze w końcu sierpnia organizowane są
uroczystości religijne i odmawiany kadisz za zmarłych.
Ocalali z getta nie dawali za wygraną. Wciąż walczyli
o to, by pomnik dedykowany upamiętnieniu ludności ży-
dowskiej Łodzi stanął na terenie miasta. W 20. rocznicę
likwidacji getta (1964) żydowscy działacze– m.in. Bar-
bara Beatus i Arnold Mostowicz – oboje Ocalali z getta
łódzkiego, odbyli szereg spotkań z udziałem Michaliny
Tatarkówny, pełniącej wówczas funkcję I sekretarza
łódzkiego komitetu PZPR, oraz przedstawicielami Rady
Miejskiej, przypominając o planach budowy pomnika.
Jednak poza uroczystą akademią w Teatrze Nowym upa-
miętniającą 20. rocznicę likwidacji getta łódzkiego
i składaniem wieńców na cmentarzu, niewiele udało się
osiągnąć. Ale na fali zainteresowania gettem pojawiło
się kilka ważnych publikacji. To w latach 60. opubliko-
wany został dopiero co odnaleziony w Łodzi Dziennik

Pamięć łódzkiego getta 19