Page 45 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Zofia Lubińska-Rosset - "Okruchy Pamięci".

a nawet że nie wolno tego zrobić. Bo nawet jeśli chcielibyśmy wy-
mazać ze świadomości traumatyczne przeżycia, to właśnie pamięć
zostaje, uczy, stanowi przestrogę dla następnych pokoleń.

Ale sama zwykła pamięć nie wystarczy. Ta pamięć musi być
szczególna, pozbawiona nienawiści, chęci zemsty czy odwetu,
wolna od agresji i pogardy, bogata w szacunek i zrozumienie dla
ludzkiej różnorodności. Tylko taka pamięć może być nadzieją, że
tragiczna historia nie wróci, tak jak czasem powraca koszmarny
sen.

Jakże łatwo jest powiedzieć „nigdy więcej” czy „nie pozwo-
limy, żeby takie zbrodnie mogły się powtórzyć”. Te słowa są tak
samo proste i oczywiste, jak i mało skuteczne. Podobne tragedie
mogą się powtórzyć, jeśli nie zrozumiemy, że wybaczenie nie ozna-
cza zwolnienia z odpowiedzialności, że wybaczenie nie oznacza za-
pomnienia.

Zatem dbajmy o pamięć, nie bądźmy obojętni i nie dawajmy
przyzwolenia na nienawiść.

Łódź, 27 sierpnia 2021

38