Page 104 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. "Fragmenty pamięci".

Wielka Szpera 5-12 września 1942 The Great Szpera, 5-12 September 1942

Przemówienie Chaima Rumkowskiego
4 września 1942

Oddajcie mi swoje dzieci

Getto otrzymało potężny cios. Żąda się od niego tego, co najcenniejsze – dzieci i starców. Nie miałem
przywileju posiadania potomstwa i dlatego dziecku poświęciłem najlepsze lata swego życia. Z dziec-
kiem żyłem i oddychałem. Nigdy nie wyobrażałem sobie, że moje ręce będą zmuszone złożyć dziecko
w ofierze. W mojej starości muszę wyciągnąć ręce i prosić: „Bracia i siostry, oddajcie mi je! Ojcowie
i matki, oddajcie mi wasze dzieci”.

Chaim Mordechaj Rumkowski przemawia na placu strażackim do mieszkańców getta
Chaim Mordechaj Rumkowski gives a speech to the ghetto inhabitants at the fireman’s square
Miałem przeczucie, że „coś” się zbliża. Gotowałem się na to „coś” czujny nieustannie jak stróż chcący
owego „czegoś” uniknąć. Nie zdołałem jednak, bo nie wiedziałem, co nam zagraża i co nas czeka.
Zabranie chorych ze szpitali było dla mnie rzeczą zupełnie niespodziewaną. Najlepszym dowodem
niech będzie to, że miałem tam bliskich mi ludzi i nic nie mogłem dla nich uczynić. Myślałem, że na
tym się skończy, że będziemy już mogli żyć w spokoju, w spokoju, którego tak bardzo pragnąłem, dla
którego zawsze pracowałem i do którego dążyłem. Co innego było nam jednak sądzone. Taki to jest los
Żydów – zawsze mocniej i bardziej cierpieć – szczególnie w czasie wojny.

Wczoraj otrzymałem rozkaz wysłania z getta dwudziestu kilku tysięcy ludzi. Jeżeli sami tego nie zro-
bimy, uczynią to inni. Pojawia się pytanie: czy sami powinniśmy to zrobić, czy też przeprowadzenie
tego należy pozostawić innym? Myśląc nie o tym, ilu stracimy, ale o tych, których możemy uratować,

104