Page 100 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. "Fragmenty pamięci".
P. 100
Wielka Szpera 5-12 września 1942 The Great Szpera, 5-12 September 1942
Początkowo akcję deportacyjną przeprowadzała żydowska policja, ale już 5 września na teren getta
wkroczyli Niemcy.
Niezwykle pewnym ruchem ramienia Niemiec wyciąga z szeregów chorych, chorowitych,
opuchniętych i słabych. Jednym ruchem ręki przeprowadza „sortowanie materiału”:
na prawo — zostajesz, na lewo: marsz na wóz! Tak jak stoisz. Ludzie nie mają przy sobie
nawet ręcznika. W przypadku dzieci nikt nie pyta o ich wiek. Dziecko to dziecko — marsz
na wóz! Nikt nie ośmiela się wydawać z siebie głosu. Matki nie mają odwagi poruszyć ręką.
Tak, to już co innego! To już nie są zdezorientowani, płaczący policjanci Prezesa,
pertraktujący z żydowską matką. Słychać tylko kilka strzałów i wykrzyczanych komend,
poza tym grobowa cisza.
Oskar Singer, 16 września 1942 r.
11 września Hans Biebow przerwał akcję wysiedleńczą i nakazał uruchomić pełną produkcję we wszyst-
kich miejscach pracy w getcie od poniedziałku 14 września 1942 roku.
12 września 1942 roku przypadał żydowski Nowy Rok – Rosz ha Szana 5703. Zamiast modlitw i radości,
mieszkańców ogarnęła żałoba i rozpacz, ale getto szybko wróciło do pozornej normalności.
Rosz ha Szana 1942 r. w Litzmannstadt Getto wszedł do historii Żydów. Nie zapomni o nim
ani jedno dziecko.
Oskar Singer, 16 września 1942 r.
Zdawało się, że wypadki ostatnich dni na dłuższy czas pokryją całą ludność getta żałobą,
a tymczasem bezpośrednio po wypadkach, a nawet jeszcze podczas akcji wysiedleńczej,
ludność opanowana była troskami codziennymi przy odbiorze racji chleba etc. i przechodziła
nad osobistym nieszczęściem do porządku dziennego. Czy takie przytępienie nerwowe
to obojętność, czy też objaw chorobowy? Po utracie najbliższych ludzi — mówi się tylko
o racji, o kartoflach, o zupach itd.? Trudno sobie to wszystko wytłumaczyć! Czy taki brak
serdeczności dla najbliższych osób? Gdzieniegdzie oczywiście niejedna matka
w kąciku płacze nad losem wywiezionego dziecka czy też dzieci, ale na ogół obraz getta
nie odzwierciedla tego strasznego przejścia ostatniego tygodnia.
Kronika getta łódzkiego, wrzesień 1942 r.
100
