Page 75 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana. Centrum Dialogu im. Marka Edelmana. Drzewa Pamięci. 10 opowieści z łódzkiego getta

DRZEWKA_SKLAD_3_Layout 1 19/11/14 14:09 Page 73

abraham Pinchas cykiert

Może dzięki temu w późnym wieku Maybe this is why late in life, Abra-
Abraham zaczął zajmować się teologią ham became interested in theology
i wykładał Biblię. and taught the Bible.
Rodzina ze strony ojca pochodziła His paternal family came from
z Warki. Ponoć w 1782 roku prapra- Warka. Reportedly, in 1782, Abra-
dziadek Abrama, Icchak, odprawił ham's great grandfather, Icchak, cele-
w synagodze w Warce nabożeństwo brated service in the synagogue in
z intencją: „Boże uchowaj Polskę Warka, praying: “God, save the whole
całą”. Rodzina ze strony matki miała of Poland.” The family on the mother’s
wywodzić się wprost od Berka Josele- side were said to be ancestors of
wicza, który w powstaniu kościuszkow- Berek Joselewicz, who, during the
skim stworzył pułk złożony z żydow- Kościuszko Uprising, formed a Jewish
skich ochotników. Sam Cykiert uważa volunteer regiment. Cykiert himself be-
tę opowieść za rodzinną legendę nie- lieved that this story was a family leg-
mającą wiele wspólnego z prawdą. Ale end that had no truth behind it. But the
mogła wziąć się stąd, że ojciec matki story might have resulted from the fact
był zarządcą dworku szlacheckiego that his mother’s father was the land
w Mogielnicy, a ona sama wychowy- agent in a manor house in Mogielnica,
wała się razem z córką dziedzica. and she grew up together with the
Dzięki temu znała dobrze polską i fran- lord’s daughter. Thanks to this, she
cuską literaturę – udzielała nawet ko- knew Polish and French literature very
repetycji z francuskiego. Ale w domu well; she even gave private lessons in
wszyscy mówili w jidysz. Już jako na- French. But at home, they all spoke
stolatek Abraham zainteresował się Yiddish.
poezją. Zadebiutował w żydowskiej By the time he was a teenager,
gazecie „Najer Fołksbłat” tuż przed wy- Abraham became interested in poetry.
buchem wojny. W 1940 roku kamie- He made his debut in the Jewish
nica, w której mieszkał, i cała dzielnica newspaper, “Najer Fołksbłat” just be-
żydowska znalazła się w getcie. Pra- fore the outbreak of war. In 1940, the
cował jako goniec pomiędzy Bałuckim tenement house in which he lived and
Rynkiem (czyli siedzibą Chaima Rum- the entire Jewish quarter became part
kowskiego) i wydziałem warzywnym. – of the ghetto. He worked as a messen-
Przeżyłem, bo niektórym podobały się ger between Bałucki Rynek (Bałuty
moje wiersze – tłumaczył po latach. Market – the seat of Chaim Rum-
Pisał satyryczne piosenki i wierszyki kowski) – and the Vegetable Depart-
dla administracji getta (tzw. szyszek, ment. ‘I survived because some people
jak o nich mówił), a w zamian otrzymy- liked my poems,’ he explained years
wał jedzenie. Został też zaproszony do later. He wrote satirical songs and ditties
kręgu żydowskiej bohemy skupionej for the administration of the ghetto (the
wokół poetki Miriam Ulinower. Brał so-called “bigwigs”, as he called them),
udział w spotkaniach poetyckich. Dawid and he received food in return.
Bajgelman, znany kompozytor, napisał He was also invited into the Jewish
w getcie muzykę do jego tekstów. Dla bohemian circle which gathered
15-letniego chłopca była to niebywała around the poet, Miriam Ulinower. He
nobilitacja. W sierpniu 1944 roku wraz participated in poetry meetings. Dawid
z matką i dwiema siostrami został wy- Bajgelman, a well-known composer,
wieziony do Auschwitz. wrote music for his texts in the ghetto.

73