Page 55 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana. Centrum Dialogu im. Marka Edelmana. Drzewa Pamięci. 10 opowieści z łódzkiego getta

DRZEWKA_SKLAD_3_Layout 1 19/11/14 14:08 Page 53

Marian Turski

obozu przez Rosjan. Był chory na In January 1945, Marian was
tyfus. Tuż po wojnie przyjechał do forced on the death march. He went to
Frydlandu do szpitala, gdzie leczył go Buchenwald. In April, when American
Arnold Mostowicz. Wkrótce potem za- troops were approaching the camp, he
angażował się w działalność poli- survived the second death march to
tyczną, organizował Związek Walki Theresienstadt. He was liberated from
Młodych na Dolnym Śląsku. To w tym the camp by Soviet soldiers. He came
czasie przyjął nowe imię i nazwisko. down with typhus. Shortly after the
Odnalazł też matkę, która przeżyła war, he went to Friedland to the hospi-
wojnę. W 1946 roku rozpoczął studia tal where he was treated by Arnold
we Wrocławiu – studiował prawo i his- Mostowicz. Shortly thereafter, he was
torię. Potem zamieszkał w Warszawie. engaged in political activities, he or-
Był delegatem na Kongres Pokoju
ganized the Association of Youth Fight
w Paryżu i Pradze. Już na studiach był (Związek Walki Młodych) in Lower
aktywnym działaczem politycznym, Silesia. It was at this time, that he
najpierw działał w młodzieżowej orga-
adopted his new first name and sur-
nizacji Polskiej Partii Robotniczej,
name. He also found his mother who
potem w PZPR. had survived the war.
Pracował w Wydziale Prasy Pol-
In 1946, he began his studies in
skiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Wrocław – he studied law and history.
od 1958 roku kierował działem histo- Then he settled in Warsaw.
rycznym tygodnika „Polityka”. Jako
He was a delegate at the Peace
dziennikarz dużo podróżował, także do
Congress in Paris and Prague. As
Stanów Zjednoczonych.
early as during his studies, he was
„Dla żydowskiego chłopca z przed-
a political activist; first, he was active
wojennej Polski ideały ‘liberte, egalite,
fraternite’ miały magiczną siłę przycią- in the youth organization of the Polish
gania. O tym ludzie mojego pokolenia Workers’ Party (Polska Partia Robot-
i pochodzenia marzyli. Mam wrażenie, nicza), and later in the Polish United
że fascynacja Wielką Rewolucją Fran- Workers’ Party (PZPR). He worked in
cuską otworzyła w nas drogę do akcep- the Press Department of the Polish
tacji idei komunizmu” – wyjaśniał swoją United Workers’ Party. In 1958, he was
appointed the head of the historical de-
drogę życiową w 2012 roku, odbierając
partment of the weekly magazine,
francuski Order Legii Honorowej.
“Polityka”. As a journalist, he travelled
Jego towarzyszką życia jest Halina
a great deal, also to the USA.
Paszkowska (ur. 1927). Uciekła z get-
ta, a potem walczyła w powstaniu war- ‘For a Jewish boy from pre-war
szawskim jako łączniczka o pseudo- Poland, the ideals of "liberte, egalite,
nimie „Lusia” z oddziału „Rafałków”. fraternite" had a magical power of at-
Przez ponad 50 lat pracowała jako traction. It was what people of my gen-
dźwiękowiec w kinematografii polskiej eration and origin dreamed of. I have
– udźwiękowiła ponad 200 filmów do- the impression that the fascination
kumentalnych, 20 fabularnych i wiele with the Great French Revolution
wydań Polskiej Kroniki Filmowej. opened us up to accepting the idea of
W 2010 roku otrzymała nagrodę Sto- communism,’ he explained his way of
warzyszenia Filmowców Polskich za life in 2012, on receiving the French
całokształt osiągnięć artystycznych. Legion of Honour.
53