Page 27 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana. Centrum Dialogu im. Marka Edelmana. Drzewa Pamięci. 10 opowieści z łódzkiego getta

DRZEWKA_SKLAD_3_Layout 1 19/11/14 14:08 Page 25

Halina Elczewska

Wspominała ciepło swoich nauczycieli, She remembered her teachers fondly.
m.in. polonistkę Stefanię Skwarczyńską For example: Stefania Skwarczyńska,
i nauczyciela Mojżesza Lewinkopfa, który a Polish teacher, and Lewinkopf, who
w swoim kapeluszu przenosił miłosne li- would smuggle love notes in his hat to
ściki do i z gimnazjum męskiego. Podkre- and from the male gymnasium. She em-
ślała, że nigdy nie było w szkole kon- phasised that there had never been any
fliktów pomiędzy żydowskimi i katolicki- conflicts between Jewish and Catholic
mi uczennicami, a niemal wszystkie bez schoolgirls, and almost all of them were
wyjątku kochały się w pięknym księdzu. in love with a beautiful priest.
Po maturze podjęła pracę w Angiel- After secondary school graduation,
sko-Polskim Towarzystwie Handlowym she took a job in the English–Polish
przy al. Kościuszki 1. Niedługo potem wy- Trade Society at 1, Kościuszki Avenue.
buchła II wojna światowa. Goldblumowie Shortly afterwards, World War II broke out.
– tak jak wszyscy Żydzi – musieli prze- The Goldblums, like all Jews, had to move
nieść się do getta. Zrobili to bardzo to the ghetto. They did it very early, in
wcześnie, w listopadzie 1939 roku. Za- November 1939. They settled at 39,
mieszkali przy ul. Brzezińskiej 39 (dzisiej- Brzezińska Street (today’s Wojska Pol-
sza ul. Wojska Polskiego, domu już nie skiego Street; the house is no longer
ma). W jednym pokoju musieli się zmie- there). The parents, three sisters: Jadwiga,
ścić: rodzice, trzy siostry: Jadwiga, Halina Halina and Inka, and their Polish nanny,
i Inka oraz ich polska opiekunka – panna Helena, had to squeeze into one room.
Helena. Ojciec był w getcie kierownikiem The father was the head of the Economic
wydziału gospodarczego, potem krótko Department in the ghetto. Later, he
pełnił funkcję kierownika poczty, ale zo- worked as the manager of the post office
stał zwolniony z powodu braku znajomo- for a short time, but was dismissed be-
ści języka jidysz, był jednak blisko zwią- cause he did not know Yiddish. However,
zany z administracją getta. he was closely connected with the admi-
Cała rodzina dotrwała w getcie nie- nistration of the ghetto.
mal do samego końca, do jego likwidacji. The whole family managed to survive
Zostali wywiezieni do obozu zagłady in the ghetto almost to the end, to its liqui-
Auschwitz-Birkenau 24 sierpnia 1944 dation. They were deported to Auschwitz-
roku. Tam zginął jej mąż, rodzice i młod- Birkenau extermination camp on 24th
sza siostra Inka. August, 1944. Her husband, parents and
6 października 1944 roku wraz z sio- younger sister, Inka, were murdered there.
strą Jadwigą zostały wywiezione do obo- On 6th October, 1944, together with
zu Gross-Rosen, a potem trafiły do pod- her sister Jadwiga they were trans-
obozu w Halbstadt, gdzie doczekały za- ported to Gross Rosen concentration
kończenia wojny. Zaraz po wyzwoleniu camp, and then they were sent to the
obozu przeniosły się do pobliskiego mias- sub-camp in Halbstadt, where they
teczka Mieroszów (niemiecki Friedland) lived to see the end of the war. Imme-

pod Wałbrzychem, gdzie dotarł również diately after the liberation of the camp,
Arnold Mostowicz, który musiał się kuro- they moved to the nearby town of
wać po ciężkich chorobach, ale przez jakiś Mieroszów (German Friedland) near
czas pracował również w szpitalu jako lekarz. Wałbrzych. Arnold Mostowicz also arrived
Halina została... wiceburmistrzem there. He had to recover from a serious
Mieroszowa. – Ta przygoda trwała nie- illness, but for some time he also worked
cały rok, ale miałam wielkie szczęście. in the hospital as a doctor.

25