Page 70 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. "Bałucki słownik 2"

Ż

ŻUBARDŹ

Część kompleksu leśnego oddzielającego obszar wsi Łodzia
(własność kapituły diecezji włocławskiej) od rycerskich dóbr
Radogoszcz. Od południa las Żubardź opierał się o stary trakt
z Jeżowa do Lutomierska – obecną linię ul. Wrześnieńska – Powstańców
Wielkopolskich. Las biskupi po południowej stronie traktu nosił nazwę
Niedźwiedź. Po roku 1414 zaczęto karczować tę część lasu pod pola
uprawne dla nowo założonego biskupiego miasta Łodzi. Po drugiej,
północnej stronie traktu las – noszący nazwę Żubardź – pozostał
nietknięty. Za granicę dóbr Radogoszcz i Bałuty zwyczajowo uważano
rzeczkę, zwaną później Bałutką. Jednak z powodu oddalenia tego
rejonu od wsi i dworu Bałuty część lasu między traktem lutomierskim
a wspomnianą rzeczką była przez wieki przedmiotem sporów między
właścicielami obu dóbr. Do sporu przyłączali od czasu do czasu
administratorzy biskupiego miasteczka Łódź, licząc zapewne na
polubowne załatwienie sporu w ten sposób, że obie jego strony zrzekną
się lasu na rzecz osoby trzeciej, „neutralnej”, a przy tym duchownej, czym
bez wątpienia zasłużą sobie na wieczną nagrodę w niebie. Rachuby te
okazały się jednak płonne i z początkiem wieku XIX – wraz z zakładaniem
na leśnych nieużytkach nowych kolonii rolniczych – spór przybrał na
ostrości. Zakończył go wyrok sądu w roku 1834. Zachodnia część lasu,
w przybliżeniu między obecnymi ul. Sprawiedliwą a Inowrocławską,
została przyznana właścicielowi Radogoszcza. Zaraz też polecił on
wyciąć las i na jego miejscu założył nową wieś, nazwaną Żubardziem.

Wschodnią część lasu, od ul. Sprawiedliwej do Urzędniczej, przyznano
dziedzicom Bałut. Las rósł tu jeszcze przez 30 lat, po czym padł ofiarą
rozrastającej się Osady Fabrycznej Bałuty Nowe.