Page 253 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Roman Kent "Jedynym wyjściem była odwaga".

skim (WAGRO) oraz [German Economy] Foundation Initiative (Inicjatywa
Fundacyjna Przemysłu Niemieckiego).

WAGRO
Organizacja Ruchu Oporu w Getcie Warszawskim stanowi najprawdopo-
dobniej najstarszą grupę upamiętniającą powstanie w getcie warszaw-
skim w kwietniu 1943 roku i przekazującą wiedzę o jego znaczeniu. O ile
mi wiadomo, WAGRO i Stowarzyszenie Ocalałych z Bergen-Belsen były
pierwszymi organizacjami obchodzącymi Jom HaSzoa – Dzień Pamięci
o Holokauście. W Izraelu nazywa się on Yom Ha-Shoah VeGvura – dzień
Holokaustu i heroizmu, aby nie zapominać o oporze.
Czterdzieści lat temu organizacja była bardzo niewielka i mało komu
zależało na rozwijaniu jej. Obecnie obchody Jom HaSzoa sponsorowane
przez WAGRO w Nowym Jorku przyciągają tłumy, które wypełniają syna-
gogę Temple Emanuel, a w niektórych latach zdarzało się nawet, że zapeł-
niał się Madison Square Garden. W obchodach uczestniczyli prezydenci
i wiceprezydenci USA i innych krajów, a także premierzy, ambasadorowie,
sekretarze stanu i inni pełnomocnicy rządów. Uroczystości przekształciły
się w wydarzenie krajowe w USA, obchodzone pod nazwą Dni Pamięci
(Days of Remembrance). Odbywają się one nawet w Rotundzie na Kapitolu
i uczestniczy w nich większość członków Kongresu.
WAGRO odegrało kluczową rolę we wprowadzeniu Jom HaSzoa do
lokalnych synagog i gmin żydowskich na całym świecie. Dzięki niemu
także dzień ten stał się oficjalnym wydarzeniem w Waszyngtonie, niemal
wszystkich stolicach stanów, w Siłach Zbrojnych Stanów Zjednoczonych
i innych miejscach, które trudno sobie wyobrazić.
Zasługę tę należy przypisać niezwykłym osobom, które poświęciły się
realizacji obietnic złożonych przez nas wszystkich w obozach i gettach,
w kryjówkach i w ruchu oporu: nieść świadectwo. Wśród nich są Elie
88
Wiesel , znany pisarz i laureat Pokojowej Nagrody Nobla, a także prezes
i założyciel amerykańskiego Muzeum Holokaustu (United States Holocaust
Memorial Museum), nieżyjący już Ben Meed, prezes Amerykańskiego
Zgromadzenia Ocalałych z Holokaustu, nieżyjący Sigmund Strochlitz,
jeden z organizatorów Światowego Spotkania Ocalałych z Holokaustu

88 Elie Wiesel zmarł w 2016 roku.

253