Page 143 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Jesteśmy drzewami wiecznymi.

RUTH ELDAR

IZRAEL
JEROZOLIMA

DRZEWKO NR 42
TREE NO.

Ruth Eldar urodziła się w Łodzi w 1929 roku jako Rutka Berlińska. Pochodziła
z zamożnej, zasymilowanej rodziny żydowskiej; mówiła pięknym literackim
językiem, cytowała polskich poetów, pisała wiersze.
Miała szczęśliwe dzieciństwo. Jej ojciec, Izydor Berliński, urodził się w 1899
roku w religijnym domu. Uczył się w chederze, ale też w świeckich szkołach,
znał kilka języków. Zaciągnął się do Legionów Piłsudskiego – w jego domu
kult Marszałka kwitł przez cały okres międzywojnia. Jak wspominała Ruth,
jej ojciec był niezwykłym mówcą. „Babcia mówiła, że »perły sypią się z jego
ust« – napisała we wspomnieniu. W 1925 roku ożenił się z Różą Fajtlowicz,
pochodzącą z jednej z najstarszych łódzkich rodzin żydowskich, które przybyły
do Łodzi jeszcze w osiemnastym wieku. – Mój prapradziad Izrael Fajtlowicz
kupił ziemię pod stary cmentarz przy ul. Wesołej. Dał pieniądze na budowę
pierwszej synagogi przy ulicy Wolborskiej, tworzył gminę żydowską w Łodzi
– wyliczała z dumą Ruth.
Przy placu Kościelnym Fajtlowiczowie mieli wielką hurtownię kolonialno-
-spożywczą, w której sprzedawali owoce egzotyczne, czekolady czy kosme-
tyki. Izydor pomagał prowadzić rodzinny interes. Berlińscy z dziećmi: Rutką
i starszym od niej o dwa lata bratem Salkiem zamieszkali w kamienicy przy
ul. 11 Listopada 37, czyli dzisiejszej ul. Legionów. Był to kulturalny dom,
z pianinem, koncertami, porankami w filharmonii. Salek chodził do szkoły
hebrajskiej Kacenelsona przy ul. Zawadzkiej (dziś Próchnika).
Latem 1939 roku Izydor jako oficer został zmobilizowany do polskiej armii.
Po upadku kampanii wrześniowej trafił do niemieckiej niewoli, gdzie przez kilka
miesięcy pracował jako tłumacz. W połowie 1940 roku Niemcy pozwolili mu
wrócić do Łodzi. Istniało już wtedy getto, a cała łódzka gałąź jego rodziny
musiała zmieścić się w mieszkaniu Fajtlowiczów przy placu Kościelnym 4,

Ruth Eldar podczas wizyty w Łodzi, 2004. Fot. Sergiusz Pęczek, Gazeta Wyborcza
Ruth Eldar during her visit in Łódź, 2004. Photo Sergiusz Pęczek, Gazeta Wyborcza

143