Page 6 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Raport 2017 nr 3: Dzieci

DZIECI_NR_3_A4_Layout 1 14/11/2017 10:57 Page 6

RaPORT 2017: DZIECI No 3

Irena, córka Emilii i Marii

aleksandra Florczak // VI LO w Łodzi
Patryk Lewy // XXVI LO w Łodzi

Historię ocalałej z Holokaustu Ireny Szczurek poznałam,
uczestnicząc w organizowanym przez Centrum Dialogu
spotkaniu dla międzynarodowej grupy studentów. Dobrze
było usłyszeć historię z czasów II wojny światowej,
w której mimo przeciwności losu i tragedii ludzkich,
obcy człowiek potrafił tak mocno zżyć się z ratowanym
dzieckiem.

Już na początku opowieści dowie- łatwe. Uroda Pani Ireny znacznie
działam się, że obraz i historia ro- odbiegała od wyglądu Ukrainek,
dziny wspominana przez Irenę trzeba było ją również przyzwy-
6 Szczurek opiera się na opowie- czaić do nazywania niani mamą
ściach ludzi znających jej rodzi-
i zaznajomić z chrześcijańskimi
ców. Pani Irenie nie udało się tradycjami i modlitwami. Jak mówi
zachować wspomnień o biolo- Pani Irena: Ta religia została mi
gicznej mamie Emilii, udało jej się wmuszona, ale jestem za to
jednak zachować wspomnienia wdzięczna – zaakceptowałam
o ojcu Izydorze i bracie Bronisła- tego Boga.
wie. Zasłyszane opowieści budują W końcu Emilia i Bronek stali się
obraz szczęśliwej rodziny. ofiarami jednej z łapanek w get-
Pani Irena urodziła się w Radom- cie. Chłopcu szczęśliwie udało się
sku tuż przed wybuchem II wojny z niej wydostać – pod osłoną nocy
światowej – w 1938 r., jako Re- zapukał do drzwi opiekunki pani
nata Paulina Präminger. Ireny. Niedługo potem dołączył do Irena Szczurek 1
Wraz z rozpoczęciem wojny ro- nich także ojciec, który w trakcie
dzina przeniosła się do miejsco- wywózek przebywał właśnie na
wości Brody (dzisiejsza Ukraina), jednej z wykupionych przepustek.
gdzie mieszkali dziadkowie Re- Ukrywanie całej rodziny było nie- przed złem wojny i otaczającego do siebie jeszcze bardziej. W la-
naty i Bronisława. Do getta brodz- bezpieczne. Dlatego znów zdecy- świata oraz choć próbować wyna- tach 60. pani Irena dostała od dal-
kiego trafili w 1942 r. Nawet za dowano się rozdzielić – Izydor grodzić jej poniesioną stratę. szej rodziny kilka propozycji wy-
murami dzielnicy żydowskiej i Bronisław trafili do wysoko opła- Nie jestem w stanie wyobrazić jazdu do Izraela. Miłość do drugiej
mogli liczyć na pomoc przedwo- canej kryjówki u okolicznego rol- sobie, jak wiele ta kobieta musiała mamy nie pozwalała jednak zos-
jennej niani Renaty – Marii Hor- nika, gdzie całymi miesiącami mieć siły. Nie posiadała wykształ- tawić jej samej.
niak, która narażając życie chowali się w słomie. cenia – ukończyła tylko 4 klasy Dla zgromadzonych wokół niej na
przynosiła im do getta ciepłe Na wsi ukrywali się prawdopodob- podstawowej szkoły ukraińskiej, spotkaniu studentów czymś bar-
ubrania i jedzenie. nie do początku 1944 r., kiedy podjęła ciężką pracę fizyczną, by
dzo dziwnym był spokój, z jakim
Warunki w getcie pogarszały się Maria, idąc zapłacić kolejną ratę zapewnić Irenie godne życie.
mówiła o oprawcach swojej ro-
z dnia na dzień. Do horroru głodu za ukrywanie Izydora i Broni- Po wojnie szukały swojego miej-
dziny. Jak przyznała dużą rolę
i chorób doszło widmo deportacji sława, odkryła, że dwaj męż- sca na ziemi. Ostatecznie trafiły
w wybaczeniu odegrała religia,
do obozu zagłady w Bełżcu. czyźni zniknęli. Nie wiadomo, czy do Opola.
która pozwoliła jej się z tym pogo-
Wtedy Izydor wraz z Marią opra- ukrywający chłop zadenuncjował Dziewczynka bardzo dobrze ra-
dzić. Odpowiedzi na podstawowe
cowali plan wyprowadzenia 4-latki ich Niemcom, czy sam zamordo- dziła sobie w szkole, szybko za-
pytanie „Kim jestem?”, były przez
z getta. Tak Renata miała stać się wał. wierała nowe znajomości. Mimo
nią odnajdywane latami – prze-
Ireną – córką swojej przedwojen- Tak Maria i Irena stały się najbliż- to wścibscy ludzie z sąsiedztwa
chodziła przez depresję i ogrom-
nej opiekunki. Nie skąpiąc łapó- szą rodziną. Decyzja byłej niani, nie szczędzili komentarzy na
ny smutek, aż w końcu dotarła do
wek dla strażników, udało się by całe swoje życie poświęcić wy- temat jej pochodzenia. Nazywali
zorganizować dla ojca Ireny prze- chowaniu i ochronie małej dziew- ją ładną Żydóweczką lub żydo- momentu, w którym opowiadanie
pustkę na aryjską stronę, a ją czynki, była bardzo szlachetna. winą. Mimo tych przeciwności swojej historii przynosi jej ulgę.
samą wyprowadzić z getta. Kon- Zwłaszcza że wśród swojego ro- losu dostała się na matematykę Uczestnicy spotkania, w tym ja,
takty z ukraińskimi strażnikami dzeństwa miała braci o antyse- na Uniwersytecie Wrocławskim. byli bardzo wdzięczni za możli-
ułatwiało pochodzenie niani mickich poglądach, którzy odgra- Dopiero jako dorosła kobieta od- wość wysłuchania tej opowieści.
– również była Ukrainką. żali się, że sami wydadzą ją Nie- ważyła się poruszyć z Marią Maria Horniak pośmiertnie otrzy-
Przystosowanie małej dziewczyn- mcom. Nowa mama – Maria ro- temat swojego pochodzenia. Wy- mała medal Sprawiedliwej wśród
ki do życia bez rodziny nie było biła wszystko, by ochronić córkę znały sobie prawdę, co zbliżyło je Narodów Świata.