Page 2 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Raport 2017 nr 3: Dzieci

DZIECI_NR_3_A4_Layout 1 14/11/2017 10:57 Page 2

RaPORT 2017: DZIECI No 3

Dużo dzieci

– dużo szczęścia

Karolina Wąchała // IV LO w Łodzi
Dzieci romskie 2

Narodziny dziecka to dla Romów wielkie święto celebrowane w sposób niezwykle radosny. również utrudnia ich edukację.
To właśnie dzieci są najcenniejszym kapitałem oraz bogactwem, warunkującym szczęśliwe Z kolei chłopcy wychowywani są
życie. Bezpłodność i bezdzietność to największe nieszczęście i kara. Rodzice pragną mieć bardziej liberalnie – daje im się
większą wolność, nie wymaga tak
jak najwięcej dzieci. Jak mówi stare romskie przysłowie – „Dużo dzieci – dużo szczęścia”. wiele. Cygańskie małżeństwa za-
Tradycja wielodzietności wywodzi się z faktu, iż społeczeństwo romskie od zawsze wierane są przeważnie bardzo
cechowała wysoka śmiertelność. Według wierzeń Romów tuż po narodzeniu dzieci są wcześnie (dziewczyna ma 13–14
szczególnie narażone na działanie złych mocy, szczególnie w postaci tzw. uroku, zwłaszcza lat, chłopak 16), wcześniej niż ze-
ze strony gadziów (nie-Romów). Romowie wierzą szczególnie w moc „złego spojrzenia”. zwala na to prawo cywilne i kano-
niczne, dlatego rzadko bywają
W jaki sposób Romowie chronią dzieci przed złymi mocami? Członek wspólnoty romskiej ma legalizowane. W bogatych rodzi-
zwykle trzy imiona. Kiedyś stosowano swoistego rodzaju rytuał, w czasie którego matka nach małżeństwa często mają for-
szeptała na ucho noworodkowi jego romskie imię, zawiązując przy tym na rączce albo nóżce mę umowy – ojciec dziewczyny
2 czerwoną kokardkę – wszystko to w celu odpędzenia złych mocy. decyduje o wysokości zapłaty za jej
rękę, którą uiszcza ojciec chłopaka.
Warto jednak zaznaczyć ze posia-
Religia katolicka wkracza w życie Rodzina to ważny element rom- danie dzieci nie jest rozpatrywane
Roma poprzez obrzęd chrztu – to skiego życia – panuje tu patriar- przez Romów jedynie w katego-
właśnie wtedy zostaje nadane mu chat, idee równouprawnienia riach materialnych – jako pomoc
drugie imię, którym będzie posłu- spotykają się z chłodnym odbio- domowa czy opoka i wsparcie na
giwał się wśród pobratymców. rem. Rola dziewczynki i chłopca stare lata. Dzieci obdarza się bez-
Nowo narodzone dzieci są w życiu społeczeństwa oraz stan- graniczną miłością nie tylko
chrzczone, zwykle poprzez zanu- dardy wychowania różnią się od w przypadku rodziców, lecz rów-
rzenie w wodzie, kiedy mają już siebie. Nastoletnie dziewczynki nież dalszej rodziny i całego
kilka tygodni. Często noworodek obarcza się większymi obowiąz- klanu. I tak jak kochająca, zatros-
jest smarowany olejem – ma to kami, a ich dzieciństwo trwa kró- kana matka szeptała noworod-
sprawić, że będzie silny. Sakra- cej. Wychowywane na przyszłe kowi jego pierwsze imię, chcąc
ment chrztu jest powszechnie żony i matki w przyszłości mają odpędzić złe duchy, tak my powin-
praktykowany wśród polskich Chłopiec romski występujący zadbać o przekazanie tradycji, niśmy zrobić wszystko, co w na-
Romów. W przeciwieństwie jed- w jasełkach w kostiumie niedźwiedzia 3 obyczajów, kultury i języka młod- szej mocy, aby zapewnić romskim
nak do polskich rodzin, właściwe szym pokoleniom – to one mają dzieciom jak najlepszą edukację,
chrzciny odbywają się dużo póź- i tradycyjnych wartości w kulturze zapobiegać asymilacji Romów, wychowanie w duchu kultury rom-
niej, często kiedy dziecko ma romskiej skutkuje uprzedzeniami zatraceniu tożsamości. Dziew- skiej, wolne od stereotypów
nawet kilka lat. Niekiedy podczas nauczycieli w stosunku do rom- czynki, które nie są jeszcze mał- i uprzedzeń, oraz zapewnić im jak
ponownego chrztu w kościele ka- skich uczniów. Niewiele osób żonkami, mają zakaz samotnego najbardziej beztroskie dzieciń-
tolickim dziecku zostaje nadane zdaje sobie sprawę, że to właśnie pokazywania się poza domem, co stwo.
trzecie imię – nie ma ono jednak romani jest językiem ich serca
większego znaczenia, oficjalne i umysłu. Dodatkowo Romowie POLACY I ROMOWIE
imiona urzędowe służą Romom cenią sobie mądrość życiową bar- Polska kultura jest pełna uprzedzeń i stereotypów w stosunku do
podczas kontaktów ze światem dziej niż edukację szkolną – już Romów. Zgodnie z Ustawą o mniejszościach narodowych i etnicznych
„zewnętrznym”. kilkunastoletnie dzieci uznawanie oraz o języku regionalnym z 2005 r. Romowie w Polsce mają status
Niezależnie od płci od najmłod- są za zdolne do pracy i pomocy mniejszości etnicznej (art. 2 pkt 4). Według danych zestawionych przez
szych lat dzieci przyswajają sobie w gospodarstwie domowym, co organy administracji terytorialnej, liczba Romów w Polsce to ok. 20 000
zarówno rodzimy język romani, w dużej mierze przyczynia się do osób. Fakt, iż są oni najbardziej nielubianą mniejszością etniczną w Pol-
jak i język polski, co skutkuje ich ich znacznej absencji w szkole. sce, ma negatywny wpływ na sytuację społeczną i edukacyjną romskich
dwujęzycznością. Jednak to właś- Nie ma specjalnych progra- dzieci. W dzisiejszych czasach Polska to kraj niemal jednorodny etnicz-
nie romani jest językiem, którym mów nauczania dzieci romskich, nie, narodowościowo i wyznaniowo. Według danych Ministerstwa Spraw
posługują się na co dzień. Jedno- które uwzględniałyby ich dwujęzy- Wewnętrznych i Administracji mniejszości narodowe i etniczne stanowią
cześnie w szkole podczas lekcji czność oraz dwukulturowość, 2,5–3 proc. (ok. 1–1,2 mln) mieszkańców Polski. Romowie są obecni
(w 2010 r. obowiązkiem szkolnym w efekcie czego dzieci te często w Europie od co najmniej XIII–XIV w. Niezrozumienie odrębności kultu-
objętych było 2829 dzieci rom- przeżywają niepowodzenia, prze- rowej, brak akceptacji różnic zrodziły niechęć i strach, przyczyniając się
skich) czy w czasie rozmowy z ró- de wszystkim w sprostaniu sta- do izolacji i dyskryminacji społeczności romskiej. Koczowniczy tryb życia,
wieśnikami wybierają język polski, wianym im wymaganiom szkol- paranie się wróżbiarstwem zrodziły mit Roma oszusta i złodzieja. Pejo-
który jest dla nich jedynie narzę- nym, opanowaniu materiału oraz ratywnie nacechowane słowo „Cygan” jest dziś używane na równi ze
dziem ułatwiającym funkcjono- w relacjach z nauczycielami i ró- słowem „Rom” – poprawnym politycznie określeniem pochodzącym od
wanie w „obcym” świecie. Brak wieśnikami pochodzenia pol- słowa Roma, którym określają się sami Romowie.
wiedzy na temat wychowania skiego.