Page 123 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana. Centrum Dialogu im. Marka Edelmana. Drzewa Pamięci. 10 opowieści z łódzkiego getta

DRZEWKA_SKLAD_3_Layout 1 19/11/14 14:09 Page 121

Maria simonowicz-Klaczkina

pustych ulicach, szukałam możliwości that we took some of the portion for the
uratowania mamy, ale nie udało się. next day. And then we regretted it.’
Nigdzie jej nie było. Na moje szczęście During Wielka Szpera [Allgemeine
niespodziewanie 12 września wróciła Gehsperre, General Curfew] the Ger-
do domu – naszemu znajomemu sani- mans took Maria’s mother. ‘I was run-
tariuszowi udało się uratować ją przed ning around the empty streets, looking
transportem. Po szperze Maria dostała for any opportunity to save my mother,
pracę przy sortowaniu rzeczy pozosta- but I did not succeed. She was now-
łych po ludziach wywiezionych z getta, here to be found. Luckily for me, on
a potem w dziale ewidencji: wydawała 12th September, she unexpectedly re-
talony na zupę, która była podstawą turned home. Our friend, who was an
diety. W tej pracy dostawała dodat- orderly, managed to save her from de-
kowe zupy, co było zbawieniem i da- portation. After Wielka Szpera, Maria
wało większe szanse na przeżycie. got a job sorting things left by people
Jedną zupę zjadała w pracy, drugą za- who had been deported from the
nosiła mamie. ghetto, and then, in the department of
18 sierpnia 1944 roku wraz z matką records, she distributed coupons for
została skierowana do transportu. Na soup, which was the basis of the diet.
stację Radegast przewiezione zostały In this job, she would get extra soup,
tramwajem. W Birkenau je rozdzie- which was a salvation and offered
lono. – Chciałam pobiec za mamą, ale a greater chance of survival. She ate
drogę zagrodził mi młody żołnierz. one soup at work and took the second
Krzyczałam, że tam jest moja mama, one home for her mother. On 18th Au-
a on spokojnie mi odpowiedział: „ja też gust, 1944, together with her mother she
cztery lata nie widziałem swojej mamy” was directed to deportation. They were
i zawrócił mnie. To uratowało mi życie transported to Radegast station by tram.
– wspomina. Po czterech dniach zo- In Birkenau, they were separated. ‘I
stała przewieziona do nowego obozu wanted to run after my mum, but a young
w Kudowie-Zdroju, gdzie były Żydówki soldier barred my way. I shouted that my
z Polski, Węgier, Czech, ale też nie- mother was there, but he only calmly an-
Żydówki. Cały czas towarzyszyła jej swered: “I haven’t seen my mother for four
znajoma z getta – Roma Rosenblat. years as well” and he turned me back. It
Kobiety pracowały w fabryce maszyn. saved my life,’ she recalls. After four days,
– Nie wiem, jak potoczyłoby się nasze she was transferred to a new camp in Ku-
życie w getcie, gdyby nie pomoc Romy dowa-Zdrój, where she joined other Pol-
Rosenblat, siostry żony naszego ku- ish, Hungarian and Czech Jewish and
zyna, doktora Klesielskiego. Jej mąż, also non-Jewish women. All the time, she
Mieczysław Rosenblat, znaczący fab- was accompanied by her friend from the
rykant, zajmował odpowiedzialne sta- ghetto – Roma Rosenblat. The women
nowisko w getcie. Potem Roma – roz- worked in a machine factory. ‘I do not
dzielona z mężem i ja – rozdzielona know, what our life in the ghetto would
z matką, mimo znaczącej różnicy have been like, were it not for the help
wieku, wspierałyśmy się i nie rozsta- of Roma Rosenblat, a sister of our
wałyśmy do końca wojny. Razem z nią cousin’s, doctor Klesielski’s, wife. Her
wróciłam do Łodzi. Obóz został wy- husband, Mieczysław Rosenblat, a ma-
zwolony przez czeskich partyzantów. jor manufacturer, held a responsible po-
Do Łodzi dojechały 22 maja 1945 roku. sition in the ghetto.

121