Page 45 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Artur Szyk, Człowiek Dialogu

Album-ksi„¿ka Artur Szyk 2.qxd 2011-09-01 17:17 Page 45
5
STATUT KALISKI
ARTURA SZYKA 4 45 Artura Szyka
STATUT KALISKI

rtur Szyk rozpoczął Oprawa „Statutu Kaliskiego”
pracę nad „Statutem z wizerunkiem polskiego orła
oraz herbami Litwy (Pogoń)
A Kaliskim”, dziełem
i Rusi (Archanioł Michał)
swojego życia, pod koniec 1926
roku w Paryżu. „Impuls do
stworzenia Statutu dał mi prze−
wrót majowy. Nakazał mi on Kazimierza Wielkiego w 1334
pokazać światu dokument roku, Kazimierza Jagiellończyka
świadczący na chwałę Polski” – w 1453 roku, Zygmunta Starego
mówił artysta w jednym z wy− w 1539 roku. Także inni polscy
wiadów. – „Starałem się w mia− królowie utrzymywali przywilej,
rę skromnych mych sił, przysłu− a nawet poszerzali prawa Ży−
żyć się ideałowi zgodnego współ− dów. Tym samym regulowali re−
życia Polaków i Żydów jako dzie− lacje między Polakami i Żydami.
ci wspólnej wielkiej ojczyzny”. Artur Szyk dostrzegł znaczenie tego dokumentu
i chciał go pokazać światu:
Czym był Statut Kaliski? „W Statucie Kaliskim gloryfikuję jeden z naj−
piękniejszych aktów liberalizmu polskiego w dzie−
To dokument wydany w 1264 roku w Kaliszu jach Europy” – podkreślał artysta. Miniatury
przez księcia Bolesława Pobożnego, składał się z 36 świadczące o polskiej tolerancji powstawały w Pa−
artykułów. Określał status prawny Żydów w Wiel− ryżu w latach 20. XX wieku, gdy Polska była tam
kopolsce, który potem był rozszerzany na inne zie− ostro krytykowana za antysemickie restrykcje.
mie. Wyjął Żydów spod jurysdykcji miejskiej „Bolał mię spór polsko−żydowski wywołany
i poddał ich bezpośrednio sądom książęcym. Za− w pierwszym rzędzie przez obce czynniki. Oburza−
gwarantował istnienie sądów żydowskich. Zapew− ły oszczercze napaści wrogów na Polskę, którą na−
niał Żydom wolność osobistą i bezpieczeństwo, włą− zywali krajem ucisku i pogromów żydostwa” – wy−
czając w to swobodę wyznania, podróżowania i han− jaśniał motywy swojej pracy.
dlu. Był to bezprecedensowy przywilej na tle ówcze− Szyk pokazując Statut Kaliski przypomniał, że
snej Europy. Profesor Majer Bałaban nazwał Statut Polska była krajem, który przygarnął Żydów i ob−
Kaliski wielką kartą wolności żydowskich w Polsce. jął ich swoją opieką, dając im przywileje, podczas
Postanowienia Statutu Kaliskiego zostały potwier− gdy mieszkańcy wielu krajów zachodniej Europy
dzone potem przez kolejnych królów Polski: wówczas Żydów prześladowali i wypędzali.