Page 8 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Raport 2016 - Sprawiedliwi nr 3.

SPRAWIEDLIWI_NR_3_A4_Layout 1 26/10/2016 14:29 Page 8
RAPORT 2016: Sprawiedliwi No 3
wego wydarzenia w historii ro- trum czy Muzeum Ulmów w Mar-
dziny? kowej mają większą szansę upo-
D.J.: Na pewno rodzinna historia wszechnić wiedzę o relacjach
towarzyszyła mi przez lata. Im- polsko-żydowskich, w tym o histo-
pulsy do zbadania tej relacji przy- rii Sprawiedliwych.
szły po lekturze opracowania O.F.: Każda historia o Sprawiedli-
o historii rodzinnej wsi dziadków wych jest poruszająca, nie każda
z Podkarpacia. Wraz z Tatą śle- ma jednak szczęśliwe zakończe-
dziliśmy również informacje o bu- nie. Jak było w przypadku Pani ro-
dowie Muzeum Polaków Ratu- dziny?
jących Żydów i rodzinie Ulmów D.J.: Wszystkim udało się prze-
w Markowej, sąsiadującej z Siete- trwać wojenny czas. Gdy umilkły
szą. Ta historia zawsze mnie po- walki na froncie, Fajga odwiedziła
ruszała. moich dziadków. Podobno już
Rodzinna wieś Świetlików – Sietesza, zdjęcie przedwojenne 5 O.F.: Czy teraz, po wręczeniu me- wtedy mówiła, że wyjedzie z Pol-
dalu, będzie Pani chciała rozpo- ski do USA, bo wszystko jej przy-
wszechniać tę historię? pomina o zagładzie najbliższych.
ręką i zabrać swoich ludzi w kie- Waleria i Marcin Świetlikowie zo- D.J.: To już się stało! Bardzo dużo Rodzinne miasteczko Kańczugę
runku szkoły. Fela przebywała stali odznaczeni pośmiertnie me- osób znajomych pyta mnie o oko- nazywała wielkim cmentarzem.
jeszcze kilka tygodni u rodziny, po dalem Sprawiedliwi wśród liczności wręczenia medalu. Roz- Kontakty między nią a moją ro-
czym odeszła. Pojawiła się w gos- Narodów Świata. Odebrała go za mawiałam też o tym wydarzeniu dziną urwały się w latach 50.
podarstwie jeszcze tylko raz, tym nich najmłodsza wnuczka – Do- z klasą, w której jestem wycho- Wnioskuję, że przyczyną mógł
razem szczęśliwa, ponieważ od- rota Janiszewska. Uroczystość wawczynią. Bardzo miłe były dla być mechanizm wyparcia, obrona
nalazła swojego brata, który rów- odbyła się w Centrum Dialogu im. mnie telefony od dalszej rodziny, przed traumatycznymi wspomnie-
nież ukrywał się u jednego z gos- Marka Edelmana w Łodzi 29 która dowiedziała się z mediów niami z Holokaustu.
podarzy w pobliskiej wsi. sierpnia 2016 roku. Po wręczeniu o ceremonii. Miałam okazję po- O.F.: Czego młodzi ludzie mogą
Po dwóch latach ze Stanów Zjed- medali udało nam się zadać kilka wspominać i porozmawiać z kuzy- nauczyć się od Sprawiedliwych?
noczonych do rodziny Świetlików pytań Pani Dorocie: nami, z którymi od lat nie miałam D.J.: Wielkie rzeczy rosną w ci-
przyszła wiadomość od Feli. Pi- Ola Florczak: Po wojnie temat kontaktu. szy i codziennych trudach. Moi
pomocy Żydom w czasie wojny
O.F.: Co Pani myśli o przywraca-
dziadkowie, niezamożni rolnicy
8 sała, że wyszła za mąż i udało jej nie był popularny. Rzadko wspo- niu pamięci o Sprawiedliwych? z Podkarpacia przyjęli pod swój
się wyemigrować do USA, za-
mieszkała na Brooklynie w No- minano o bohaterstwie Sprawied- D.J.: Bardzo podoba mi się cała dach płaczącą dziewczynę. Dzie-
wym Jorku. liwych. Kiedy dowiedziała się Pani infrastruktura Centrum Dialogu lili z nią wszystkie zwyczajne tro-
czegokolwiek o tym wątku z prze- im. Marka Edelmana w Łodzi i po- ski okupacyjnej rzeczywistości.
szłości Pani rodziny? mysł założenia Parku Ocalałych. Co ugotować na obiad? Czy uda
Dorota Janiszewska: W moim Mam mocne postanowienie od- się zasiać pole? Czy będzie po-
rodzinnym domu często były po- wiedzić jeszcze raz to miejsce, goda na żniwa? Nie wypytywali jej
ruszane tematy związane z wyda- gdy nazwisko moich dziadków po- o pochodzenie i rodzinę. Nie roz-
rzeniami lat okupacji i PRL-u. jawi się na tablicy upamiętniającej trząsali swojej decyzji w większym
Wspomnienia o pomocy, jakiej Sprawiedliwych. To bardzo waż- gronie, nie podejmowali tego te-
udzielili moi dziadkowie żydow- ne, że pojawiają się takie miejsca matu poza najbliższymi, do głowy
skiej dziewczynie, zostały mi prze- w naszym najbliższym otoczeniu! im nie przyszło dokumentować
kazane na przełomie lat 80. i 90. Wiem, że Sprawiedliwi mają już lub chwalić się pomocą, jakiej
O.F: Jaką rolę w Pani życiu peł- o wiele starszy i bardziej rozsła- udzielili. Gdy zastanawiam się, co
niła świadomość takiego wyjątko- wiony park w Jerozolimie, obok zadecydowało, że razem prze-
Instytutu Yad Vashem. Ale to jest trwali rewizje, pacyfikacje wsi i ca-
Ambasador Izraela Anna Azari wręcza medal daleki i nieosiągalny punkt na ły ten okropny czas, to nasuwają
Sprawiedliwy wśród Narodów Świata prawnuczce mapie dla większości Polaków. mi się dwa słowa: dyskrecja i po-
Państwa Świetlików Dorocie Janiszewskiej 2 Takie miejsca, jak łódzkie Cen- kora.

Źródła zdjęć: 1. Projekt „Polscy Sprawiedliwi – Przywracanie Pamięci” w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, fot. A. Hayder, 2. Zdjęcia z Archiwum Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, 3. Zdjęcia z Archiwum domowego
pani Mai Wójcik, 4. Domena Publiczna, 5. Archiwum Domowe Pani Doroty Janiszewskiej, 6. Zdjęcia z portalu http://www.jerzybielecki.com/

PAtRoni HonoRoWi:
Polskie
Towarzystwo
Sprawiedliwych
wśród Narodów
Świata
WyDAWcA: PARtneRZy:

teksty umieszczono w gazecie na licencji creative commons – uznanie autorstw – użycie niekomercyjne
– bez utworów zależnych 3.0 Polska. tekst licencji na stronie http://creativecommons.pl/instrukcja-dokument
Do zdjęć umieszczonych w gazecie obowiązują prawa podane w odpowiednich opisach. Projekt dofinansowany przez
Muzeum Historii Polski w Warszawie
w ramach Programu „Patriotyzm Jutra”.
SZkoły BioRące uDZiAł W PRoJekcie: katolickie Liceum ogólnokształcące im. o. Anastazego Pankiewicza w łodzi
// Xiii Liceum ogólnokształcące im. Marii Piotrowiczowej w łodzi // XXXiV Liceum ogólnokształcące im. krzysztofa
kieślowskiego w łodzi // XXiV Liceum ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-curie w łodzi // iV Liceum ogólnokształcące www.centrumdialogu.com
im. emili Sczanieckiej w łodzi // XXVi Liceum ogólnokształcące w łodzi im. krzysztofa kamila Baczyńskiego /klub-kuriera