Page 150 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Jesteśmy drzewami wiecznymi.

dzieliły się chlebem. Najpierw były w obozie Sasel pod Hamburgiem, potem
w Bergen-Belsen. Gdy 15 kwietnia 1945 roku Brytyjczycy wyzwolili obóz,
wszystkie chorowały na tyfus. Ewa zmarła następnego dnia po wyzwoleniu.
Zenia po rekonwalescencji postanowiła nie wracać do Polski, nie miała już
nikogo. Skorzystała z pomocy Szwedzkiego Czerwonego Krzyża i w lipcu 1945
roku wyjechała do Szwecji.
W Sztokholmie rozpoczęła studia na wydziale rzeźby Królewskiej Akademii
Sztuk Pięknych. Rzeźbiła w kamieniu, drewnie i metalu, miała wiele wystaw in-
dywidualnych i zbiorowych. W 1950 roku wyszła za mąż za inżyniera Per-Axela
Larssona (1919-1994). Jako pisarka zadebiutowała w 1960 roku, wydając po
szwedzku powieść Skuggorna vid träbron (Cienie przy drewnianym moście)
o łódzkim getcie. To książka autobiograficzna, inspirowana doświadczeniami
wojennymi autorki. Po niej przyszły kolejne tomy: Lang ar gryningen (Długi
jest świt) i Livet till motes (Życiu na spotkanie). Trylogia o łódzkim getcie nie
została dotąd wydana po polsku ani angielsku, choć w Szwecji miała siedem
wydań! Nie znała jej nawet wieloletnia przyjaciółka – pisarka Rosenfarb, choć
jedna z książek Larsson została napisana na podstawie listów wysyłanych do
niej ze Szwecji do Kanady.
Zenia Larsson wydała w sumie po szwedzku 11 książek; niektóre z nich były
przełożone na fiński i na holenderski. Należała do Szwedzkiego Stowarzy-
szenia Pisarzy. Była cenioną autorką. Gdy w Szwecji świętowano dwustulecie
obecności Żydów w tym kraju, to właśnie Zenia Marcinkowska Larsson z Łodzi
przemawiała w imieniu szwedzkich Żydów w parlamencie w obecności króla
Szwecji. Pisarka zmarła 4 września 2007 roku. Jej pierwsza powieść Cienie
przy drewnianym moście została przełożona na polski przez Piotra Zettinge-
ra, ale dotąd pozostaje w rękopisie. Fragmenty opublikował w „Midraszu”
prof. Grzegorz Gazda. Posadzenie drzewa pamięci w Parku Ocalałych jest
symbolicznym powrotem Zeni Marcinkowskiej do Łodzi.

Życiu na spotkanie, Zenia Larsson, 1962
Livet till motes, Zenia Larsson, 1962

150