4. Ludzie // Zobacz wystawę o Alinie Margolis Edelman w Centrum Dialogu im. marka Edelmana w Łodzi

There is no translation available.

Alina Margolis - Edelman uAlina Margolis Edelman (1922-2008)rodziła się 18 kwietnia 1922 roku w Łodzi w rodzinie żydowskiej jako córka lekarza i działacza społecznego Aleksandra Margolisa i Anny z domu Markson. Przed wojną Alina Margolis uczęszczała do eksperymentalnej pod względem nauczania, koedukacyjnej Miejskiej Szkoły Pracy przy ul. Piotrkowskiej 115 (potem przeniesionej na ul. Łęczycką 23), założonej przez Magistrat Łodzi.
W 1940 r., na krótko przed utworzeniem getta w Łodzi Alina z bratem zostali wysłani przez matkę do ciotki do Warszawy, u której mieszkali do czasu przesiedlenia do getta. Następnie przez kolejne lata II wojny światowej przebywała w getcie warszawskim, gdzie jej matka była lekarką, a Anna była uczennicą i pielęgniarką w Żydowskiej Szkole Pielęgniarek prowadzonej przez Lubę Blim-Bielicką. Z getta wyszła po drugiej akcji likwidacyjnej, która zaczęła się 18 stycznia 1943 roku. Pierwszy raz wyszła na „aryjską” stronę po wielkiej akcji (lato 1942 r.), ale wróciła dobrowolnie po trzech dniach spędzonych u sąsiadów i przyjaciół rodziców jeszcze z Łodzi, Wincentego Tomaszewicza i jego żony Zofii. Kiedy udało jej się wyjść z getta po drugiej akcji likwidacyjnej to do czasu wyrobienia dokumentów ukrywała się przy ul. Wilczej u profesora Uniwersytetu Warszawskiego. Następnie posługując się fałszywą kenkartą – jako Alicja Zacharczyk, córka oficera wywiezionego do oflagu została umieszczona w rodzinie architektów na Ursynowie, gdzie przebywała do wybuchu powstania warszawskiego.

Podczas powstania warszawskiego w 1944 roku była pielęgniarką, za co została odznaczona Krzyżem Walecznych. Po kapitulacji znalazła się w obozie przejściowym w Pruszkowie. Stamtąd w kilkuosobowym konwoju Czerwonego Krzyża przedostała się na ul. Promyka 43 na Żoliborzu, by zabrać grupę żydowskich powstańców, bojowników ŻOB, wśród których był jej przyszły mąż Marek Edelman.

Po wojnie została lekarzem pediatrą m.in. w II Klinice Pediatrycznej w Łodzi. Opiekowała się dziećmi chorymi na cukrzycę, założyła także poradnię dla dzieci z chorobami nerek oraz ośrodek leczenia cukrzycy dziecięcej w Rabce.
W 1968 roku po wydarzeniach marcowych i rozpętanej kampanii antysemickiej nie pozwolono jej na kontynuację pracy naukowej, odrzucając rozprawę habilitacyjną, dotyczącą typów cukrzycy. Wyjechała wraz z dziećmi do Francji. Zaangażowała się w działalność organizacji „Lekarze bez granic". Po 1980 roku, gdy organizację opuścił Bernard Kouchner, współtworzyła wraz z nim organizację „Lekarze Świata” (była także współzałożycielką polskiej sekcji). Pracowała m.in. na statkach-szpitalach, wyławiających na Morzu Południowochińskim uciekinierów z komunistycznego Wietnamu (tzw. boat people), a także w szpitalach w Salwadorze, Czadzie, Afganistanie oraz Bośni i Hercegowinie, gdzie podczas wojny domowej współtworzyła m. in. ośrodek wsparcia dla ofiar gwałtów. Współpracowała m.in. z Danielle Mitterrand, żoną prezydenta Francji. Współzałożycielka francusko-polskiego, stowarzyszenia SOS Aide aux Malades Polonais (pol. Pomoc Chorym w Polsce), zajmującego się leczeniem za granicą osób nieuleczalnie chorych, a także organizowaniem straży profesjonalnych dla polskich lekarzy i pomocą finansową dla polskich szpitali. Była prezeską stowarzyszenia Association Les Cahiers Litteraires, wydającego w okresie paryskim kwartalnik „Zeszyty Literackie”.

Po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce organizowała pomoc dla opozycji demokratycznej. Po 1989 roku założycielka „Fundacji Dzieci Niczyje” (obecnie Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę), współzałożycielka Biura Pomocy Inicjatyw Społecznych. Dnia 6 kwietnia 1998 na wniosek dzieci otrzymała Order Uśmiechu, który odebrała w Warszawie w dniu 6 stycznia 1999 roku. Zmarła 23 marca 2008 roku w Paryżu. Jest pochowana na cmentarzu ekumenicznym w
Bagneux. Jej symboliczny grób znajduje się na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w
Warszawie.

mkidn  Narodowe Centrum Kultury Narodowe Centrum Kultury

© 2020 Dialogue Center. Co-financed by the National Center for Culture as part of the Culture on the Web program.

Opening hours

BUILDING OPENING HOURS 

Monday - Friday from 11 AM to 6 PM
Saturday - Sunday from 12.00 PM to 6 PM

Admission to the building and all exhibitions
is free.

During the opening hours you can visit current exhibitions.
The last entrance to the exhibitions takes place half an hour before the closing of the building.


 

OFFICE OPENING HOURS

Monday - Friday from 9 AM to 5 PM
Saturday - Sunday CLOSED

Calendar

Contact us!

Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi
ul. Wojska Polskiego 83, 91-755 Łódź
biuro@centrumdialogu.com

tel. +48 42 636 38 21
      +48 506 155 911

VAT ID PL7262636381

RIK 1/2010

REGON 101022466

BANK ACCOUNT
Bank Pekao S.A. 91 1240 3028 1111 0010 3752 7380