Page 4 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Klub Kuriera.
P. 4
4
NAZY—
WAŁ SIĘ
KARSKI.
JAN KARSKI
ANNA WYRWAŁ
19 1 4 Jan Kozielewski, w przyszłości legendarny emisariusz Jan Karski, urodził się 24 kwietnia
1914 r. w Łodzi. Mieszkał przy ulicy Kilińskiego 71 wraz z rodzeństwem i rodzicami. Ojciec,
Stefan Ignacy, prowadził zakład rymarsko-kaletniczy. Matka, Walentyna z domu
Burawska, była głęboko religijną katoliczką i miłośniczką marszałka Józefa Piłsud-
skiego. Jan Karski powtarzał, że to ona zaszczepiła w nim wartości takie jak patrio-
tyzm i tolerancja dla innych wyznań i kultur. Po śmierci ojca największym auto-
rytetem w życiu Karskiego stał się najstarszy brat Marian – były legionista i komen-
dant stołecznej policji. Po ukończeniu gimnazjum im. Józefa Piłsudskiego w Łodzi (dziś
mieści się tam III LO im. Tadeusza Kościuszki), Jan Kozielewski rozpoczął studia
z zakresu prawa i dyplomacji na Uniwersytecie Lwowskim. W 1935 r. ukończył studia i poszedł
na roczny kurs w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim.
19 3 9 Uzyskał tytuł podchorążego rezerwy. Niedługo później został przyjęty do pracy w Mini-
sterstwie Spraw Zagranicznych i odbył staż w konsulacie polskim w Anglii. 1 stycznia 1939 r.
został pełnoprawnym pracownikiem MSZ na stanowisku referendarza i sekretarza wydziału
polityki emigracyjnej. 23 sierpnia 1939 r. został zmobilizowany, co potraktował z pełnym
przejęciem i wiarą w rychłe zwycięstwo Polski i jej sojuszników. Wszystko zmieniło się, gdy
1 września 1939 r. Niemcy zbombardowali obóz jego dywizjonu. Parę godzin później
musiał się wycofywać na wschód. 17 września dotarł do Tarnopola, gdzie spotkał oddziały
radzieckie i trafił do obozu jenieckiego. Jan Kozielewski, udając zwykłego żołnierza, zgłosił
się do wymiany jeńców ze stroną niemiecką. Jak się później okazało, ocaliło go to najpraw-
dopodobniej od śmierci w lasach katyńskich. Po wymianie jeńców między Wehrmachtem
a Armią Czerwoną trawił do niewoli niemieckiej. Udało mu się uciec z jadącego pociągu
i dostać do Warszawy, gdzie spotkał się z bratem Marianem. To on zaproponował, aby Jan
podjął działalność w strukturach rodzącego się Polskiego Państwa Podziemnego, jako
19 4 0 emisariusz polityczny. W październiku 1939 r. Jan Karski rozpoczął pracę w konspiracji.
W styczniu 1940 r. został wysłany do Angers we Francji z misją przekazania materiałów
i złożenia raportu przed premierem gen. Władysławem Sikorskim. Emigracyjni politycy
szybko dostrzegli talenty młodego emisariusza. Po powrocie z Angers Karski odbył
kilka spotkań z najważniejszymi ludźmi w Polskim Państwie Podziemnym. Na początku
czerwca 1940 r. był gotowy, by wracać do Francji.
