Page 73 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. "Fragmenty pamięci".

Fragmenty pamięci Fragments of memory

przez Włochy, przyjął nazwisko Ben Menachem Dachau. His father died on the way to the next
(syn Menachema). W ten sposób oddał hołd swo- labour camp. After the war, Arie travelled illegally
jemu ojcu. to Palestine through Italy and took the name of
Ben Menachem (son of Menachem). In doing so,
Jego przyszła żona Chava (Ewa) Bialer i jej siostra he was honouring his father.
Ester (Edzia) Bialer też były w łódzkim getcie,
a potem w Auschwitz. Urodziły się w Łodzi 26 His future wife Chava (Ewa) Bialer and her sister
grudnia 1922 roku jako córki Wolfa (Zewa) i Toli Ester (Edzia) Bialer were also in the Łódź ghetto,
z domu Zylbersztajn. Ich ojciec, który był przed and later in Auschwitz. They were born in Łódź on
wojną kupcem, a w getcie pracował w resorcie 26 December 1922 as daughters of Wolf (Zewa)
papierniczym, został zamordowany w Auschwitz, and Tola, née Zylbersztajn. Their father, who had
matka przeżyła. Po wojnie wszystkie trzy wróciły been a tradesman before the war and worked
na krótko do Łodzi. Kiedy Ewa dostała wiado- for the paper ministry in the ghetto, was mur-
mość, że Arie szuka sióstr bliźniaczek, postano- dered in Auschwitz; their mother survived. After
wiła go odnaleźć. – W sierpniu 1945 ruszyłyśmy the war, all three returned briefly to Łódź. When
przez Austrię do Włoch. Wszystko się działo przez Ewa got the news that Arie was looking for twin
przypadek, niemal cudem, ale w końcu spotka- sisters, she decided to find him. “In August 1945,
liśmy się – opowiadała mi Ewa Ben-Menachem. we set off for Italy through Austria. Everything
W lutym 1946 roku wzięli ślub i zamieszkali w ki- happened by chance, almost by a miracle, but
bucu Nicaim, rok później urodziła się Ayala. Gdy in the end we found each other,” said Ewa Ben
w czerwcu 1948 roku wybuchła wojna Izraela Menachem. In February 1946, they married and
z Egiptem, kibuc Nicaim znalazł się pod pano- settled in the Nicaim kibbutz; a year later Aya-
waniem Egipcjan. Arie trafił na 9 miesięcy do la was born. When the war between Israel and
niewoli. Żonę i córeczkę, która miała wtedy rok, Egypt broke out in June 1948, the Nicaim kibbutz
ewakuowano. W 1951 roku urodził się syn Yuval. fell under Egyptian rule. Arie was taken captive
for nine months. His wife and daughter, who was
W latach 80. Arie zajął się pracą na rzecz pamięci one year old at the time, were evacuated. In 1951
o Holokauście. Był współpracownikiem Instytutu their son Yuval was born.
Yad Vashem w Jerozolimie. Przygotowywał listę
nazwisk i adresów mieszkańców getta, opra- In the 1980s, Arie became involved in advocating
cowywał także księgę polskich Sprawiedliwych for Holocaust memorial. He was a fellow of the
Wśród Narodów Świata. Miał w domu wspaniały Yad Vashem Institute in Jerusalem. He was pre-
zbiór książek dotyczących Łodzi i łódzkiego getta paring a list of names and addresses of ghetto
oraz kolekcję… figurek lwów (lew to po hebrajsku prisoners, and was also drafting a book of Polish
arie). Arie Ben-Menachem zmarł 19 czerwca 2006 Righteous Among the Nations. He had a won-
roku w Ramat Haszharon, Ewa Ben-Menachem – derful collection of books about Łódź and the
19 stycznia 2010. Oboje mają w Parku Ocalałych Łódź ghetto at home, as well as a collection of…
swoje drzewa. lion figurines (in Hebrew, arie means lion). Arie
Ben-Menachem died on 19 June 2006 in Ramat
Hasharon, Ewa Ben-Menachem died on 19 Jan-
uary 2010, and they both have their trees in the
Survivors’ Park.

73