Jan Karski urodził się w Łodzi w 1914r. w rodzinie katolickiej. Tak naprawdę nazywał się Jan Kozielewski, a Karski to jego pseudonim. Był najmłodszy z ośmiorga rodzeństwa. Ukończył prawo i dyplomację na Uniwersytecie Lwowskim oraz Wołyńską Szkołę Podchorążych Rezerwy. Przed wybuchem II wojny światowej rozpoczął karierę dyplomatyczną w Ministerstwie Spraw Zagranicznych.
Z powodu narastającej groźby niemieckiej agresji został zmobilizowany jako oficer Artylerii Konnej. Wziął udział w kampanii wrześniowej. Wzięty do sowieckiej niewoli- zdołał z niej zbiec. Po dotarciu do Warszawy włączył się w działalność konspiracyjną i został kurierem Polskiego Państwa Podziemnego. Obdarzony fotograficzną pamięcią oraz władający kilkoma językami wyruszył z misją po polskiego rządu na uchodźstwie we Francji i Wielkiej Brytanii, przewożąc tajne instrukcje i rozkazy. Przyczynił się również do budowy struktur Polskiego Państwa Podziemnego - największej konspiracyjnej organizacji polityczno – wojskowej.
Podczas trzeciej misi został aresztowany i torturowany przez Gestapo. Próbował popełnić samobójstwo, ale został odratowany. Polskie podziemie zorganizowało akcję odbicia Karskiego ze szpitala w Nowym Sączu. W jego ucieczce pomagało przeszło 20 osób . Po odzyskaniu sił nadal kontynuował działalność konspiracyjną.
W 1942r. otrzymał misję, aby na własne oczy zobaczyć jak Niemcy traktują Żydów i przekazał tą informację przedstawicielom rządu. Dwukrotnie został wprowadzony do warszawskiego getta. W przebraniu ukraińskiego żołnierza spędził kilka godzin w obozie przejściowym w Izbicy Lubelskiej, z którego Żydów transportowano do obozów zgłady. Widział tam nieludzko traktowanych, umierających z głodu i rozstrzeliwanych ludzi. Obrazy, które tam zobaczył,
będzie pamiętał do końca życia.
Jesienią 1942r. przedostaje się do Londynu i raportuje przed premierem i gen. Sikorskim o stanie i organizacyjnym Państwa Podziemnego. Przekazuje również informacje o eksterminacji Żydów. Swój raport prezentuje w Anglii także przed brytyjskim Ministrem Spraw Zagranicznych Anthony Edenem. W lipcu 1943r. Jan Karski spotkał się w Białym Domu z Franlinem Delano Roosveltem -Prezydentem Stanów Zjednoczonych. Niestety rozmowy nie przyniosły oczekiwanych
rezultatów w postaci działań militarnych lub politycznych mających obronić prześladowanych Żydów.
W sierpniu 1943r. Karski wraca do Wielkiej Brytanii i pracuje nad scenariuszem filmowym o polskim państwie podziemnym. Wobec fiaska planów filmowych publikuje swoje wspomnienia jako książkę pt. "Tajne Państwo". Wydawna w listopadzie 1944r. ksiazka okazuje się wielkim sukcesem - nakład liczy 400 tys. egzemplarzy.
Po wojnie Karski pozostaje w USA. Po ukończeniu studiów i uzyskaniu doktoratu na Uniwersytecie w Waszyngtonie przez 40 lat wykładał stosunki międzynarodowe i teorię komunizmu w Szkole Służby Zagranicznej. W 1954 r otrzymał amerykańskie obywatelstwo, a w 1965 r ożenił się z Polą Nireńską – polską Żydówką, wybitną tancerką i choreografką.
Żona Karskiego cierpiała na depresję i w roku 1992 popełniła samobójstwo. W 1995 roku z rąk Prezydenta Lecha Wałęsy Jan Karski otrzymał Order Orła Białego. Zmarł w Waszyngtonie 13 lipca 2000 r. Prezydent Barack Obama 29 maja w 20212 r odznaczył go pośmiertnie Prezydenckim Medalem Wolności- najwyższym amerykańskim odznaczeniem cywilnym.

Najczęstszą formą upamiętnienia Emisariusza i jego misji z 1943 roku są tzw. ławeczki Karskiego - istnieje ich 7 na całym świecie (Waszyngton, Nowy Jork, Tel Awiw, Kielce, Warszawa, Kraków i Łódź). Ławka w rodzinnym mieście Jana Karskiego jest najdłuższa - ma prawie 3 metry długości i znajduje się w Parku Ocalałych.

Jakub Zellek