Łódź Bagdadem jest bajecznym // Mapa 4 // Esplanada

There is no translation available.

Obecne posesje Piotrkowskiej 100 i 100a należały pierwotnie do dwóch nieruchomości o nr. 89 i 90, nr hipoteczny z lat 1850-1891 to 526. Na mocy Protokołów Deklaracyjnych, spisanych w 1833 r., plac nr 89 objął Karol Alt, a plac nr 90 Antoni Franke.

Na początku 1839 r. Alt sprzedał swoje nieruchomości Zgromadzeniu Majstrów Tkackich, działającemu w Łodzi od 1824 roku, a w 1841 roku Antoni Franke również sprzedał swoją działkę – cała posesja ciągnęła się do ulicy Dzikiej. W drugiej połowie lat siedemdziesiątych XIX w. Zgromadzenie wykupiło cały jej grunt. Murowana siedziba Zgromadzenia, określana mianem Lodzer Meisterhaus, stanęła już w sierpniu 1839, a uroczyste pośwęcenie miało miejsce 3 września. Plan sytuacyjny wykonał Ludwik Bethier, a rysunek domu budowniczy gubernialny Bonifacy Witkowski. Pracami budowlanymi kierował Jakub Peters. Meisterhaus, stanowiący dumę ówczesnej Łodzi, miał 23 metry długości,12 metrów szerokości, 3 metry wysokości i kosztował 1736 rubli 92 kopiejki (8410 zł) – fundusze pochodziły z tzw. skrzynki rzemieślniczej łódzkich tkaczy.

 Esplanada 1      Meisterhaus był domem murowanym, parterowym, krytym podwójną dachówką, tzw. karpiówką, miał dach naczółkowy i dwa kominy. Na parterze było 13 okien z okiennicami, z których 6 wychodziło na Piotrkowską, 4 na podwórze, a 3 umieszczono w lewej ścianie domu. Elewacja frontowa od ul. Piotrkowskiej była ozdobiona gzymsem i dwiema klasycystycznymi kolumnami zakończonymi trójkątem nad drzwiami wejściowymi. Kolumny były pomalowane białą farbą olejną, a drzwi i ramy okien frontowych – czerwoną. W środku dom przedzielała sień. Wewnątrz znajdowała się sala posiedzeń cechowych, a na jej tyłach dwie mniejsze izby – archiwum i pokój mniejszych posiedzeń. Po prawej stronie sieni dwie izby frontowe to mieszkanie dozorcy. Z izb od podwórza jedna  była przeznaczona dla chorych czeladników, a druga na kuchnię. W Domu Majstrów po kwartalnym posiedzeniu odbywała się zabawa muzyczna, tzw. tańcująca – np. 23 stycznia 1865  zabawa całonocna na 8 muzyków. Niektórzy członkowie cechu obchodzili w Domu Majstrów uroczystości rodzinne, np. zaręczyny czy wesela – oczywiście hucznie i z orkiestrą. Dom ogrzewały trzy podwójne i jeden pojedynczy piec z niepolewanych kafli – od pieców szły rury. Na poddaszu znajdowały się dwie dość duże stancje mieszkalne, każda z dwoma oknami. W kuchni stał piec kuchenny i piec piekarniczy. W podwórzu stała drewniana stajnia kryta gontami i kloaka. Po jakimś czasie dobudowano tam wozownię, a w ogrodzie za domem urządzono kręgielnię. Na tyłach budynku znajdowały się również ogrody warzywne.

       Prawą stronę domu Zgromadzenia Tkaczy i jedną izbę na poddaszu dzierżawił opiekun posesji, który prowadził też szynk w narożnej izbie frontowej. Urząd Starszych Zgromadzenia Tkaczy jako wieczysty dzierżawca płacił do Kasy Miejskiej roczny czynsz 22 zł polskie 16 gr. W 1875 Zgromadzenie Tkaczy wykupiło czynsz i stało się pełnoprawnym właścicielem posesji.

       W 1844 roku Łódź dotknął kryzys gospodarczy wynikający z braku popytu na wyroby bawełniane. 228 rodzin tkaczy, tj. ok 600 osób straciło pracę i cierpiało nędzę. Zorganizowano zbiórkę dla ubogich, by za zebrane pieniądze kupić żywność i opał dla 180 rodzin. Zakupioną i ofiarowaną żywność składano właśnie w Domu Majstrów Tkackich przy Piotrkowskiej 100.

29 października 1932 r. otworzono przy Piotrkowskiej 100 sklep firmowy fabryki wyrobów trykotowych Leona Plihala

            Od 3 października 1909 roku na terenie dzierżawionym od Zgromadzenia Majstrów Tkackich przy Piotrkowskiej  100a swoje podwoje otworzył dom konfekcyjny Schemechel i Rosner.  Był to dwupiętrowy budynek w stylu secesyjnym, bogato wyposażony m.in. w belgijskie, lustrzane szyby wystawowe i centralne ogrzewanie. Slogan reklamowy firmy Schemechel i Rosner brzmiał: „Kto wiele daje, każdemu coś daje”. W 1928 dom handlowy zakończył swoją działalność. Następnym dzierżawcą budynku przy Piotrkowskiej 100a był cukiernik Wawrzyniec Gierbich – 31 grudnia 1928 r. otworzył tam elegancką cukiernię Esplanada, znaną w Łodzi ze znakomitych wyrobów cukierniczych.

            Po II wojnie światowej powrócił handlowy charakter tego miejsca: otworzono Dom Towarowy Państwowej Spółdzielni Spożywców

 Zasadnicza część starej siedziby Zgromadzenia Majstrów Tkackich stoi do dzisiaj – tak więc gdy wchodzimy na klatkę schodową obecnego budynku przy Piotrkowskiej 100, przekraczamy próg autentycznego, starego Meisterhausu.

 

Autorzy: Maciej Kosowski i Jan Wincior

mkidn  Narodowe Centrum Kultury Narodowe Centrum Kultury

© 2020 Dialogue Center. Co-financed by the National Center for Culture as part of the Culture on the Web program.

Opening hours

BUILDING OPENING HOURS 

Monday - Friday from 11 AM to 6 PM
Saturday - Sunday from 12.00 PM to 6 PM

Admission to the building and all exhibitions
is free.

During the opening hours you can visit current exhibitions.
The last entrance to the exhibitions takes place half an hour before the closing of the building.


 

OFFICE OPENING HOURS

Monday - Friday from 9 AM to 5 PM
Saturday - Sunday CLOSED

Calendar

Contact us!

Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi
ul. Wojska Polskiego 83, 91-755 Łódź
biuro@centrumdialogu.com

tel. +48 42 636 38 21
      +48 506 155 911

VAT ID PL7262636381

RIK 1/2010

REGON 101022466

BANK ACCOUNT
Bank Pekao S.A. 91 1240 3028 1111 0010 3752 7380