Page 7 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Litzmannstadt Getto. Ślady.

WStęp

Wystawa „litzmannstadt getto. Ślady” została przygotowana z okazji
75. rocznicy deportacji Żydów z europy zachodniej do łódzkiego getta or-
ganizowanej przez centrum dialogu im. marka edelmana w Łodzi w końcu
października 2016 roku. ekspozycja składa się z dwóch części. pierwsza
z nich pt. „Żydzi z rzeszy i protektoratu w getcie łódzkim (1941–1944)”
opowiada historię 20 tysięcy żydowskich mieszkańców kilku dużych miast
europejskich, m.in. Wiednia, pragi, Berlina, luksemburga, którzy zostali
przesiedleni przez niemców do ówczesnego litzmannstadt (tak wtedy na-
zywała się Łódź) jesienią 1941 roku. Wielu z nich straciło życie w getcie
i są pochowani na cmentarzu żydowskim, kilkanaście tysięcy zostało za-
mordowanych w obozach zagłady kulmhof am ner (chełmno nad nerem),
auschwitz-Birkenau i w innych obozach koncentracyjnych, do których tra-
fili z Łodzi. końca wojny doczekali tylko nieliczni. Wystawa przypomina
kolejne akty hitlerowskich represji wobec Żydów w europie do wybuchu
wojny i najważniejsze fakty z okresu bezpośrednio poprzedzającego depor-
tacje z rzeszy i protektoratu. pokazuje, jak europejscy Żydzi zostali przyjęci
i w jakich warunkach przyszło im żyć w getcie, a także jakie były ich dalsze
losy.
druga część ekspozycji „»Jesteśmy drzewami wiecznymi…« 10 opowieści
z łódzkiego getta” to kolejna część projektu „drzewa pamięci”. prezentuje
biografie dziesięciu osób ocalałych z zagłady, które mają swoje drzewka
w parku ocalałych. ich losy pokazują, że mimo tragicznych doświadczeń
i śmierci najbliższych potrafili poradzić sobie z traumą i stworzyli po wojnie
piękne i dobre życie. Wśród bohaterów wystawy są m.in. małżonkowie,
których miłość narodziła się w czasach zagłady: Jadwiga i arnold mosto-
wiczowie oraz Juta i zvi Bergmanowie, albo połączyły ich wspólne powo-
jenne doświadczenia, jak lolka i rachelę grynfeldów. mamy także historię
skrzypaczki Bronisławy rotsztatówny, która po wojnie została koncertmi-
strzem filharmonii Łódzkiej, pieśniarki tovy Ben-zvi, lekarki Salomei kape
oraz biznesmena i społecznika romana kenta.
ekspozycja „litzmannstadt getto. Ślady” została zrealizowana ze środków
ministra kultury i dziedzictwa narodowego.

6