Centrum Dialogu im. Marka Edelmana
  • EN

Miejsca związane z Żydami zachodnimi w Litzmannstadt Ghetto

Plac Kościelny

33dPlac Kościelny jest jednym z najbardziej charakterystycznych miejsc związanych z historią Litzmannstadt Ghetto . Nad placem górują dwie neogotyckie wieże kościoła pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. W czasie okupacji  mieścił się tam magazyn zrabowanego mienia żydowskiego, a od 1942 r. magazyn rzeczy pozostałych po Żydach zamordowanych w Chełmnie nad Nerem. Kościół nazywany był przez mieszkańców getta „białą fabryką” – w jego wnętrzu unosiło się pierze ze zrabowanej Żydom pościeli. 

 

 pl. kocielny 1 2 W kamienicach i budynkach przy Placu Kościelnym swą siedzibę miały instytucje ważne dla funkcjonowania getta.  Obok wejścia do świątyni znajdował się znany z fotografii archiwalnych most nad ulicą Zgierską, łączący dwie części getta. Naprzeciw kościoła siedzibę miała komenda policji żydowskiej. pl. ko. 1
Przy pl. Kościelnym 4 mieściły się Wydziały: Ewidencji Ludności, w tym Biura Meldunkowego, Urzędu Stanu Cywilnego, Wydziału Statystycznego i Archiwum - to tutaj powstawała „Kronika Getta Łódzkiego”, dokument będący jednym z najważniejszych źródeł informacji na temat ludności żydowskiej w czasie II wojnie światowej. Kronikę, obok łódzkich Żydów, m.in. Stanisława Cukier-Cerskiego, Bernarda Ostrowskiego czy Abrahama Kamienieckiego, tworzyli Żydzi wsiedleni do Litzmannstadt Ghetto w 1941r., m.in. Oskar Singer (kierował zespołem „Kroniki” od kwietnia 1943 r.), Bernard Heiling, Oskar Rosenfeld z Pragi i Alice de Buton z Wiednia. W Wydziale Statystycznym pracowali fotografowie, m.in. Mendel Grossman i Henryk Ross; to im zawdzięczamy tysiące fotografii z łódzkiego getta, dzięki którym wiemy, jak wyglądało codzienne życie w zamkniętej dzielnicy. W samym budynku do września 1942 r. funkcjonowało również Kolegium Rabinackie.

 Pl. Kościelny 4 Miejsce w który miała swoją siedzibę Komenda Policji Żydowskiej, obecny bydynek powstał po II wojnie światowej

W domu parafialnym przy ul. Kościelnej 8 znajdował się komisariat niemieckiej policji kryminalnej, zwany „czerwonym domkiem”. Było to szczególnie ponure miejsce, gdzie mieszkańców getta więziono, bito i torturowano.

ul. Koscielna 8 - ul. koscielna 8,

© 2020 Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.