Ceija Stojka (1933-2013): „Nie mogę zapomnieć” / wystawa

There is no translation available.

Pierwsza indywidualna wystawa romskiej malarki i pisarki Ceiji Stojki w Muzeum Miasta Łodzi otwarta w dniach od 5 października do 1 grudnia 2024, otwarta w ramach Festiwalu Łódź Wielu Kultur 2024.

„Jeśli świat się teraz nie zmieni – jeśli świat nie otworzy swoich drzwi i okien – jeśli nie zbuduje pokoju prawdziwego pokoju – aby moje prawnuki miały szansę żyć na tym świecie, to nie będę w stanie wyjaśnić, dlaczego przeżyłam Auschwitz, Bergen-Belsen i Ravensbrück”. (Ceija Stojka)
 
Chociaż malarstwo Stojki zrodziło się bezpośrednio z jej dramatycznego doświadczenia Holokaustu, zaczęła tworzyć dopiero kilkadziesiąt lat po zakończeniu II wojny światowej. Nie była profesjonalnie wyszkoloną malarką. Jednak niezależnie od tego, jej malarstwo jest niezwykle silną i spójną wypowiedzią artystyczną. Jej twórczość jest jednym z najbardziej przejmujących świadectw Holokaustu, a jednocześnie świadectwem bardzo dojrzałym w swojej formie.
Stojka budowała kompozycję swoich obrazów na przejmujących, zazwyczaj bardzo dynamicznych kadrach. Miała niezwykłą zdolność do oddawania detalu, co było szczególnie widoczne w jej przedstawieniach przedwojennego, nostalgicznego życia, które prowadziła jako dziecko. Ale także do tworzenia symbolicznych i syntetycznych kompozycji, co było szczególnie widoczne, gdy przedstawiała bezpośrednie obrazy śmierci. Wiele jej prac przybiera formę retrospektywnych dokumentów, choć wiele z nich to próby zobrazowania sytuacji, których Stojka nie była naocznym świadkiem. W jej malarstwie pojawiają się powtarzające się motywy, które sprawiają, że odczytujemy jej obrazy jako symboliczne. Wszystkie dzieła świadczą o tym, jak wrażliwą była kolorystką – w końcu kolory miały również swoje bardzo ważne znaczenie dla jej twórczości. Niektóre z jej prac to wręcz abstrakcyjne kompozycje.
 
Ceija Stojka (1933-2013) – romska artystka i pisarka. Urodziła się w Styrii w Austrii, gdzie spędziła pierwsze lata życia. Po aneksji Austrii przez nazistowskie Niemcy w 1938 r. jej rodzina została wysłana do obozów koncentracyjnych. Stojka miała zaledwie dziesięć lat, gdy trafiła do Auschwitz. Przeżyła trzy obozy koncentracyjne: Auschwitz-Birkenau, Ravensbrück i Bergen-Belsen. Z całej jej rodziny, liczącej około dwustu osób, wojnę przeżyło tylko sześcioro: ona, jej matka i czworo rodzeństwa.
 
Dopiero w latach 80., czyli po ponad czterdziestu latach, w końcu przerwała milczenie i jako jedna z pierwszych romskich kobiet opowiedziała o swoich wspomnieniach i doświadczeniach z Holokaustu. Swoje dzieciństwo opisała w kilku książkach oraz na ponad 1.500 obrazach i rysunkach. Stojka była artystką-samoukiem, która stopniowo rozwijała swój własny styl, zawierający jasne kolory i silną ekspresyjność. Malowała nie tylko pędzlem, ale także rękami, a wszystkie prace wykonywała w domu, w kuchni lub w salonie.
Łódzka wystawa, która jest pierwszą prezentacją artystki w Polsce, śledzi życie Stojki, okres szczęśliwego dzieciństwa, deportację, pobyt w obozach koncentracyjnych i wyzwolenie. Wystawie będą towarzyszyły oprowadzania kuratorskie, prelekcje i warsztaty.
 
Zespół
Współorganizator wystawy: Muzeum Miasta Łodzi
Kurator wystawy: Noëlig Le Roux
Tekst do folderu: Marie Cantos and Noëlig Le Roux
Inicjator projektu: Jarosław Suchan
Współpraca merytoryczna: Joanna Podolska-Płocka
Projekt graficzny wystawy i folderu: Fajne Chłopaki
Rysunek projektu wystawy: Dziewczyny od Wystaw (Joanna Góra-Raurowicz, Katarzyna Similak).
Produkcja: Aleksandra Shaya
Korekta i redakcja tekstu folderu i wystawy: Marta Grochowska oraz James Waygood
Koordynacja wypożyczeń: Natalia Scegielniak-Glica
Koordynacja dostępności: Paulina Długosz
Koordynacja wystawy: Ewelina Skorupa
Współpraca: Anna Karbowiak, Bartosz Krzemień, Magdalena Makówka, Wojciech Owczarek, Paweł Zaremba
Montaż wystawy: Sebastian Glica i zespół: Jarosław Barański, Wiktor Dzwoniarek, Piotr Nowicki, Marcin Sadłowski, Paweł Sobolewski
Organizator wystawy: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi
Partnerzy wystawy: Fundacja w Stronę Dialogu, Austriackie Forum Kultury, The International Fund Ceija Stojka, he Lanicolacheur Company/Xavier Marchand, The Antoine de Galbert Foundation, Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi
 
Program towarzyszący:
 
9.11.2024, godz. 17.00 Wykład „Nieistniejąca historia. O kobietach uznanych za asocjalne w KL Auschwitz” – dr Joanna Ostrowska / Muzeum Miasta Łodzi, ul. Ogrodowa 15 / BILETY: 5 zł i 7 zł
 
W polskim dyskursie dotyczącym historii II wojny światowej więźniarki oznaczane “czarnym trójkątem” dosłownie nie istnieją. Zarówno w sensie symbolicznym (brak upamiętniania – uznania-recognition jako grupy ofiar), jak i jako temat badawczy. Wynika to, z jednej strony z wieloletniego braku zainteresowania osób badających historię tą tematyką i Miejsc Pamięci badaniami naukowymi dotyczącymi „forgotten victims of the Holocaust”, z drugiej – stanowi dowód na podtrzymywanie określonych wzorców społecznych opartych na ekskluzji pewnych grup uznanych za „kryminalne, podejrzane, niewartościowe” także w pamięci zbiorowej.
Joanna Ostrowska – doktorka nauk humanistycznych w zakresie historii, studiowałarównież w Instytucie Sztuk Audiowizualnych UJ, Katedrze Judaistyki UJ, Gender StudiesUW, Zakładzie Hebraistyki UW i PWSFTviT w Łodzi. Wykładowczyni akademicka, krytyczkafilmowa, dramaturżka. Zajmuje się tematyką związaną z przemocą seksualną w czasie IIwojny światowej i zapomnianymi ofiarami nazizmu. Autorka głośnej książki „Przemilczane.Seksualna praca przymusowa w czasie II wojny światowej” (2018), za którą otrzymałanagrodę Mauthausen-Memorial-Forschungspreis oraz “Oni. Homoseksualiści w czasie II wojny światowej” (2021) nagrodzoną Nike Czytelników i Czytelniczek. www.joannaostrowska.com
 
30.11.2024, godz. 17.00 „Nawet śmierć boi się Auschwitz” – wykład Moniki Weychert / Muzeum Miasta Łodzi, ul. Ogrodowa 15 / BILETY: 5 zł i 7 zł
 
Prelekcja Moniki Weychert dotycząca sztuki osób romskich upamiętniającej ich doświadczenia związane z Zagładą.
Monika Weychert – doktora, kulturoznawczyni, adiunktka i koordynatorka kierunku Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu SWPS w Warszawie. Jednocześnie kierowniczka działu edukacji Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki. Od 2016 roku współpracuje także z Instytutem Badań Przestrzeni Publicznej warszawskiej ASP. Autorka artykułów naukowych i krytycznych; członkini AICA. W Toruniu prowadziła m.in. niezależną galerię dla… (2000-2008), była związana z TVP Kultura, warszawską Galerią Foksal i Muzeum Rzeźby im. Xawerego Dunikowskiego w Królikarni (oddział MNW). Kuratorka kilkudziesięciu wystaw. Tematyką sztuki współczesnej osób o romskich korzeniach zajmuje się od 25 lat.
 
Dostępność
Budynek Muzeum Miasta Łodzi jest dostępny dla osób z niepełnosprawnością ruchową.
Więcej informacji: https://muzeum-lodz.pl/wizyta/dostepnosc/

ISLAM WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE // Syria po 2023 roku

There is no translation available.

23 października (w środę) o 18:00 zapraszamy na wykład Jacka Małeckiego pt. "Syria po 2023 roku – nowe oblicza wieloletniego konfliktu". Spotkanie jest częścią cyklu "Islam we współczesnym świecie", realizowanego we współpracy z Katedrą Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki na Wydziale Studiów Międzynarodowych i Politologicznych Uniwersytetu Łódzkiego.

Trwający od 2011 roku konflikt w Syrii rozpoczął się od masowych demonstracji przeciwko prezydentowi Baszszarowi al-Asadowi, na fali tzw. „Arabskiej Wiosny", która przyczyniła się do obalenia przywódców innych państw arabskich – Tunezji, Egiptu, Jemenu oraz Libii. W Syrii proces ten ewoluował z fazy protestów do wielostronnego konfliktu wewnętrznego, w który zaangażowały się inne państwa regionu (Arabia Saudyjska, Iran, Katar, Turcja) oraz mocarstwa światowe (Stany Zjednoczone, Rosja). Sytuacja na frontach wielokrotnie ulegała przemianom, natomiast w 2020 roku główne działania zbrojne ustały. Nie podpisano jednak żadnych układów czy traktatów kończących konflikt, zatem uległ on jedynie zamrożeniu. Po trzech latach względnego spokoju, tj. w 2023 roku, na kilku frontach pojawiło się zagrożenie eskalacją i ponownym wybuchem walk. W tym samym czasie ujawniły się również nowe antagonizmy, na obszarach uchodzących po 2011 roku za stabilne. Celem wystąpienia będzie przybliżenie sytuacji w Syrii po 2023 roku, pod kątem nasilających się napięć i możliwości ponownego wznowienia walk oraz omówienie kwestii nowych obszarów zapalnych.

Wstęp na wydarzenie jest wolny.
_________

Mgr Jacek Małecki / absolwent studiów politologicznych na Uniwersytecie Gdańskim, doktorant na Wydziale Studiów Międzynarodowych i Politologicznych Uniwersytetu Łódzkiego. W swojej rozprawie doktorskiej podejmuje tematykę wpływu konfliktu syryjskiego na sytuację w regionie Bliskiego Wschodu. Autor dwóch artykułów naukowych. Do jego zainteresowań badawczych należą konflikty oraz rywalizacja mocarstw w regionie Bliskiego Wschodu, a także historia współczesna i polityka zagraniczna państw tego regionu.

DZIEŃ MARKA EDELMANA

There is no translation available.

2 października 2024 przypada piętnasta rocznica śmierci Marka Edelmana, patrona Centrum Dialogu, legendarnego dowódcy powstania w getcie warszawskim, uczestnika Powstania Warszawskiego, a po wojnie lekarza kardiologa – prekursora operacji serca ratujących życie, który wciąż pozostaje w pamięci pacjentów, przyjaciół i bardzo wielu Polaków.

Od 1945 roku przez niemal całe życie Edelman mieszkał w Łodzi. W 2000 roku został uhonorowany tytułem Honorowego Obywatela Łodzi, był laureatem najwyższych odznaczeń państwowych, w tym Orderu Orła Białego, Orderu Komandora Legii Honorowej oraz doktoratów honoris causa wielu uczelni.

Marek Edelman jest wspaniałym przykładem człowieka, który swoje życie poświęcał ratowaniu ludzkiego życia i ludzkiej godności, zarówno w czasie wojny, jak i w czasie pokoju, dając prawdziwą lekcję obywatelskiej odpowiedzialności. Był świadkiem stulecia, które doświadczyło kilku totalitaryzmów, ale swoją postawą udowadniał, że trzeba zachowywać się godnie i przyzwoicie, zgodnie z przesłaniem, które wielokrotnie powtarzał: „Jak się przyglądasz złu i odwracasz głowę albo nie pomagasz, kiedy możesz pomóc, to stajesz się współodpowiedzialny. Bo twoje odwrócenie głowy pomaga tym, którzy dopuszczają się zła.” Zwłaszcza dziś, gdy wokół nas jest tak wiele niechęci, agresji i wrogości, warto potraktować słowa Edelmana jako ważne przesłanie dla nas wszystkich. Pierwszy krok to zauważać zło i nie odwracać głowy, gdy dzieje się komuś krzywda. Kolejny to aktywnie pomagać potrzebującym. Bo najważniejsze jest życie!

2 października o 16:00 z inicjatywy pracowników i pracowniczek Wojewódzkiego Specjalistycznego Szpitala im. Mikołaja Pirogowa zostanie odsłonięta tablica pamiątkowa dedykowana Markowi Edelmanowi na elewacji budynku szpitala przy ul. Wólczańskiej 191/195, w którym przez ponad 40 lat pracował i w którym od 1972 r. pełnił funkcję ordynatora oddziału intensywnej terapii. Następnie o 17:00 na terenie placówki medycznej odbędzie się otwarty wyjątkowy pokaz filmu Jolanty Dylewskiej „Marek Edelman... i była miłość w getcie” oraz spotkanie z reżyserką. 
Na wydarzenie wstęp jest wolny.

Ponadto Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi zaprasza uczniów i uczennice szkół średnich 2 października na godz. 12.00 do swojej siedziby przy ul. Wojska Polskiego 83 na bezpłatną projekcję filmu Jolanty Dylewskiej „Marek Edelman... i była miłość w getcie” oraz prelekcję historyka i edukatora Michała Adamiaka poświęconą postaci patrona Centrum. Na prelekcję dla szkół obowiązują zapisy pod adresem This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Spotkanie z Nathalie Frank, twórczynią komiksów w Centrum Dialogu

There is no translation available.

Co łączy majestatyczną synagogę z dawnym basenem miejskim oraz popadającym dziś w ruinę budynkiem? Mowa o tym samym miejscu w centrum Poznania. Jego historia to świadectwo obecności, a potem nieobecności ludności żydowskiej w Polsce. Budynek ten jest bohaterem komiksu „Wo meine Mutter nicht gelernt hat zu schwimmen" autorstwa Nathalie Frank, która będzie gościnią Centrum Dialogu 26 września o godz. 18:30. 

Wstęp na wydarzenie jest wolny. Spotkanie będzie tłumaczone symultanicznie z języka polskiego na niemiecki.

Nathalie Frank urodziła się w 1984 roku we Francji, lecz od 2011 roku mieszka w Berlinie. Studiowała politologię w Paryżu i dziennikarstwo kulturalne w Berlinie. Jest autorką komiksów i reporterką kulturalną współpracującą z Arte Journal. W swojej pracy bada związek między indywidualnym losem a historią polityczną, czego przykładem jest właśnie komiks „Wo meine Mutter nicht gelernt hat zu schwimmen", który został opublikowany w 2023 roku w antologii „Gerne würdest du allen so viel sagen". Frank jest także jedną z inicjatorek projektu komiksowego „Jak się czujesz? Rysownicy przeciwko antysemityzmowi, nienawiści i rasizmowi"(wiegehtesdir-comics.de). W trakcie łódzkiego spotkania Frank opowie o tworzeniu komiksów, w szczególności komiksów dokumentalnych, oraz o kreatywnej pracy z biografią rodzinną i żydowską historią.
Spotkanie z Nathalie Frank poprowadzą dr Kalina Kupczyńska (Uniwersytet Łódzki) oraz edukatorka Michalina Majewska (@Kino po żydowsku).

Wydarzenie odbywa się w ramach konferencji Jewishness and Popular Culture in Germany and Poland, organizowanej przez Katedrę Filmu i Mediów Audiowizualnych UŁ oraz Instytut Filologii Germańskiej UŁ. Patronat honorowy objęli Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN oraz Prezydent Miasta Łodzi Hanna Zdanowska. Konferencja jest współfinansowana przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej, Stowarzyszenie Krzewienia Języków Europejskich oraz Austriackie Forum Kultury. Partnerem wydarzenia jest Centrum Dialogu im. Marka Edelmana.

Link do strony autorki:
https://nathalie-frank.com/