Obchodom likwidacji Liztmannstadt-Getto corocznie towarzyszą działania wokół sztuk wizualnych. W tym roku wraz z Miejską Galerią Sztuki zapraszamy na wystawę, która jest pierwszą na świecie ekspozycją prezentującą odszukane dzieła Zeni Larsson – Żydówki urodzonej w Łodzi w 1922 r. jako Szajna Marcinkowska. Wernisaż wystawy odbędzie się w niedzielę, 25 sierpnia o godz. 16:00 w Galerii Bałuckiej na Starym Rynku. Towarzyszyć mu będzie performans artystki Izabeli Maciejewskiej, inspirowany życiem i twórczością bohaterki ekspozycji. Wernisaż poprzedzi odsłonięcie muralu przy ul. Łagiewnickiej 25 dedykowanego Zeni Larsson. 


W getcie zaczęła tworzyć pierwsze rzeźby z gliny, które były wstępem do jej przyszłej kariery jako artystki. Po wojnie, dzięki niebywałej determinacji, Larsson kontynuowała edukację artystyczną w Akademii Sztuk Pięknych w Sztokholmie. Od lat 60. poświęciła się przede wszystkim twórczości literackiej. Choć należała do najbardziej znanych przedstawicielek literatury Holocaustu w Szwecji, od jej śmierci w 2007 roku pamięć o Zeni jako artystce i pisarce szybko się zatarła. Wystawa powstaje dzięki wnikliwym poszukiwaniom i badaniom kuratorki Urszuli Ulli Chowaniec. Co istotne, biografia Zeni Larsson jest ściśle związana z historią życia Chavy Rosenfarb – urodzonej w Łodzi, tworzącej w jidysz poetki i pisarki, ubiegłorocznej patronki Łodzi, która po wojnie zamieszkała w Kanadzie. Chava była wierną towarzyszką życia Zeni – najpierw z dziecięcych podwórek w Łodzi, potem w getcie i obozach koncentracyjnych, następnie przyjaciółką, z którą niemal przez całe życie korespondowała. W ten sposób obie kobiety, urodzone i wychowane w Łodzi, łączyły Sztokholm z Montrealem nieregularnymi, choć trwającymi ponad 60 lat listownymi dialogami w jedynym wspólnym dla nich języku – polskim. Szwedzka artystka i pisarka opowiadała po polsku swoje życie tworzącej w jidysz pisarce z Kanady. Wystawie będzie towarzyszyć polska premiera powieści Zeni Larsson „Cienie przy drewnianym moście” (tł. ze szwedzkiego Piotr Zettinger i Katarzyna Tubylewicz), wydanej przez Bibliotekę Centrum Dialogu. Opublikowana w Szwecji w 1960 roku jest częścią trylogii opisującej losy młodej dziewczyny Pauli. Kolejne części trylogii to „Lang rgryningen” (Długi świt, 1961) i „Livet till mtes (Życie ku spotkaniu, 1962). Trylogia ta, będąca w dużej mierze autofikcją, zgłębia różne etapy życia Pauli: od dramatycznych wydarzeń w getcie, przez ostatnie miesiące w Bergen-Belsen, po nowe życie w Szwecji. Wernisaż wystawy prac Zeni Larsson został zaplanowany na niedzielę, 25 sierpnia o godz. 16:00 w Galerii Bałuckiej na Starym Rynku. Towarzyszyć mu będzie performans artystki Izabeli Maciejewskiej, inspirowany życiem i twórczością bohaterki ekspozycji. Wernisaż poprzedzi odsłonięcie muralu przy ul. Łagiewnickiej 25 dedykowanego Zeni Larsson. 

Program działań wokół wystawy poświęconej twórczości Zeni Marcinkowskiej-Larsson

25 sierpnia / niedziela

15.00 – Odsłonięcie muralu w przestrzeni Łodzi dedykowanego pisarce i rzeźbiarce Zeni Marcinkowskiej-Larsson. PL

Miejsce: ul. Łagiewnicka 25
Organizator: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.

16.00 – Zenia Marcinkowska-Larsson. Rzeźby. Pamięć. Słowa. 
Wernisaż wystawy rzeźb Zeni Marcinkowskiej-Larsson.
Kuratorka: Urszula Ulla Chowaniec. Wystawie towarzyszy performans inspirowany życiem i twórczością Zeni Marcinkowskiej-Larsson. Współpraca artystyczna i performans: Izabela Maciejewska. Wernisaż połączony z promocją pierwszego polskiego wydania książki Cienie przy drewnianym moście (tł. ze szwedzkiego Piotr Zettinger i Katarzyna Tubylewicz). PL/ENG

Miejsce: Galeria Bałucka, Stary Rynek 2.
Organizator: Miejska Galeria Sztuki w Łodzi i Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi
Urszula (Ulla) Chowaniec: literaturoznawczyni specjalizująca się w historii kobiet. Mieszka w Sztokholmie, jest wykładowczynią na Uniwersyteckie w Lund, pełni też funkcję profesora na Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza-Modrzewskiego. Autorka książek m.in.: „W poszukiwaniu Kobiety: O wczesnych powieściach Ireny Krzywickiej” (2007), „Melancholic Migrating Bodies in Contemporary Polish Women's Writing” (2015). Tworzy podcasty, organizuje wydarzenia naukowe i artystyczne. Jest kuratorką wystawy „One Hundred Years, so What?” – poświęconej stuleciu emancypacji kobiet w Polsce (Birmingham, 2018), konsultantką merytoryczną wystawy o Ironii (Toruń 2024), współorganizatorką festiwali, w tym „Queer the Other Europe UCL” (London).
Izabela Maciejewska: artystka sztuk wizualnych. Rzeźbiarka, fotografka, performerka, malarka. Tworzy instalacje i videoart. Absolwentka łódzkich uczelni artystycznych: Akademii Sztuk Pięknych im. Wł.Strzemińskiego w Łodzi oraz Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej Telewizyjnej i Teatralnej im. L. Schillera PWSFTviT w Łodzi. 

18.00 – Pisarki z łódzkiego getta – spacer. Prowadzenie: Joanna Podolska, dyrektorka Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. ENG

Start: Galeria Bałucka, Stary Rynek 2.
Organizator: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.
Opis: Do łódzkiego getta trafili przedstawiciele wszystkich warstw społecznych: lekarze i nauczyciele, szewcy i krawcy, kupcy i drobni fabrykanci, kelnerzy i złodzieje, malarze, muzycy, dziennikarze i pisarze. Wśród nich nie brakowało kobiet, które uprawiały różne zawody, w tym artystki i pisarki, m.in. Miriam Ulinower czy  Melania Fogelbaum. Czasy getta i obozów przyczyniły się do tego, że po wojnie niektóre więźniarki postanowiły opisać swoje doświadczenia, tworzyły w różnych krajach i w różnych językach: Chava Rosenfarb w jidysz w Kanadzie, Zenia Larson – po szwedzku w Sztokholmie, Sara Zyskind po hebrajsku w Izraelu. Podczas krótkiego spaceru powędrujemy ich śladami.

Wstęp wolny!

Uroczystości główne 80. rocznicy likwidacji Litzmannstadt-Getto odbędą się 29 sierpnia na Cmentarzu Żydowskim i Stacji Radegast. Oprócz ceremonii religijnych i symbolicznego zapalenia zniczy pod pomnikiem pamięci łódzkich Żydów tego dnia o 10:30 otwarta zostanie wystawa „Od świtu do zmierzchu” w Domu Przedpogrzebowym na terenie Cmentarza Żydowskiego. W jej ramach zaprezentowanych zostanie 70 fotografii z kolekcji 3000 ocalonych negatywów autorstwa Henryka Rossa.

Henryk Ross był fotografem, który miał za zadanie wykonywać zdjęcia propagandowe dla administracji niemieckiej, ale w ukryciu udało mu się utrwalić życie w łódzkim getcie: egzekucje, śmierć, narodziny, śluby, wywózki. Jego negatywy i prace z lat 1940-1944, zakopane w ziemi, zostały wydobyte po wojnie. Są one unikalnym zapisem życia i Zagłady Żydów łódzkich i tych, deportowanych do getta z podłódzkich miast oraz z Europy okupowanej przez nazistów. Pochodzą ze zbiorów Muzeum of Fine Arts (MFA) w Bostonie i Art Gallery of Ontario (AGO) w Toronto. Powyższe instytucje udostępniły część swojej kolekcji Gminie Wyznaniowej Żydowskiej w Łodzi, aby wystawa stała się pomnikiem pamięci o getcie. 

Wstęp na wydarzenie jest wolny.

Henryk Ross. Od świtu do zmierzchu. Fotografie z łódzkiego getta z lat 1940-1944
Organizator: Gmina Wyznaniowa Żydowska w Łodzi
Koncepcja wystawy: Lilka Elbaum
Kurator: Krzysztof Jurecki
Kurator i producent: Jerzy Maciej Koba
Esej do katalogu: Maia Mari Sutnik, Art Gallery of Ontario
Zdjęcia z kolekcji: Muzeum of Fine Arts (MFA) w Bostonie i Art Gallery of Ontario (AGO) w Toronto

Część z wydarzeń towarzyszących 80. rocznicy likwidacji Litzmannstadt-Getto odbędzie się w Parku Ocalałych, który w tym roku świętuje dwudziestą rocznicę powstania. Park jest miejscem wyjątkowym – powstał z inicjatywy Ocalałej z łódzkiego getta, Haliny Elczewskiej. Inicjatorce niezwykle zależało na tym, żeby to miejsce tętniło życiem. I tak jest rzeczywiście – jest ono miejscem spotkań, działań artystycznych i kulturalnych. 28 sierpnia Centrum Dialogu zaprasza publiczność do uczestnictwa w: projekcjach filmowych, spacerze po Parku z jego główną twórczynią, ceremonii nadaniu nowych drzewek pamięci, spotkaniu z Marianem Turskim i trzech koncertach. 

Park zmienił się od czasu założenia – posadzono w nim już ponad 660 drzew pamięci, a 28 sierpnia (w środę), w Dniu Ocalałych, zostaną posadzone kolejne drzewa dedykowane tym, którzy przetrwali getto łódzkie. Rodziny Ocalałych odbiorą certyfikaty z rąk prezydent Łodzi Hanny Zdanowskiej. Również tego dnia twórczyni Parku, Grażyna Ojrzyńska, wraz z przewodniczką Justyną Tomaszewską oprowadzą zainteresowanych po tym niezwykłym miejscu, a wieczorem w zielonej przestrzeni zabrzmi muzyka. O 18:30 publiczność będzie mogła posłuchać koncertu „Dźwięki pamięci” w wykonaniu klarnecisty Roberta Stefańskiego, który zinterpretuje muzykę klezmerską związaną z żydowskimi obrzędami religijnymi. Następnie w Parku Ocalałych zabrzmi śpiew Katarzyny Jackowskiej-Enemuo, która w akompaniamencie akordeonu wykona po polsku i w jidysz piosenki polskich kompozytorów żydowskiego pochodzenia, a także kompozycje swojego autorstwa. O 20:00 na scenie plenerowej zagra Alan Bern, dyrygent, muzyk i reżyser Brave Old World, który stworzył kolejny gwiazdorski zespół, aby uczcić tegoroczną okrągła rocznicę likwidacji łódzkiego getta. Na scenie zabrzmi muzyka i poezja Jankiela Herszkowicza, Dawida Bajgelmana, Jeszajachu Szpigla, Chavy Rosenfarb, Rachmila Bryksa, Henocha Kona, Pinkasa Lavendara i innych artystów mieszkających w Łodzi przed wojną i w czasie jej trwania. Wystąpią muzycy perfekcyjnie interpretujący muzykę żydowską: Sveta Kundish (śpiew), Mark Kovnatskiy (skrzypce), Fabian Schnedler (śpiew), Martin Lillich (kontrabas). Gościnnie wystąpi Yuri Vedenyapin (śpiew) oraz wnuczka Jankiela Herszkowicza – Łucja Herszkowicz (śpiew). Dzień wcześniej, również w siedzibie Centrum Dialogu, wystąpi Izabela Szafrańska z zespołem. Artystka przyjedzie do Łodzi z projektem „Żydowska ulica/Jewish street”, który zrodził się z zamiłowania do muzyki i kultury żydowskiej. Szafrańska zaśpiewa w języku polskim, jidysz, hebrajskim i ladino. Odbiorcy będą mogli usłyszeć m.in. słynną „Rebekę", „Hava nagila", „Shalom Aleichem", „Dona Dona" czy „Warszawo ma”. Wokalistce będą towarzyszyć: Przemysław Zalewski (instrumenty klawiszowe), Marcin Drabik (skrzypce) oraz Przemysław Skałuba (klarnet, duduk, saksofony).

Na wszystkie wydarzenia wstęp jest wolny!

PROGRAM DNIA OCALAŁYCH / 28 sierpnia br.:

10:00 – Ocalali w dokumencie: Marian Turski Mój najważniejszy dzień reż. Michał Bukojemski [67 min.]. PL/ENG

Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi | ul. Wojska Polskiego 83.

11:15 – Ocalali w dokumencie: Mietek Wajntraub / Mitchell Winthrop. Lessons from Mitch, reż. Klaudia Siczek [10 min.] PL/ENG

Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi | ul. Wojska Polskiego 83.
Opis: Mitchell (Mitch) Winthrop to Mietek Weintraub, urodzony w Łodzi w średniozamożnej rodzinie w 1926 roku, uczeń prywatnego gimnazjum Kacenelsona, zabawowy gość – jak o sobie mówi, od 1940 roku zmuszony do życia w getcie. Tam musiał nauczyć się pracować i walczyć o przetrwanie. Jego ojciec zmarł w getcie z głodu, matka i członkowie rodziny zginęli w obozach, ale on przeżył i chciał żyć. Film Klaudii Siczek powiada o pełnym optymizmu i radości życia człowieku, którego pasją stał się bilard. W klubie bilardowym spędza swój wolny czas od 50 lat, a jednocześnie zaraża innych swoim uśmiechem i poczuciem humoru. W 2012 roku napisał wspomnienia „The Arrival: I sought God in Hell”. Dokument zrealizowany przez wnuczkę Mariana Turskiego, rówieśnika Mitcha.

11:30 – Ocalali w dokumencie: Leon Kowner, Leon loves the sea and we love Leon oraz Art_opening_1940, Elyasaf Kovner [10 min.]. ENG

Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi | ul. Wojska Polskiego 83.

11:45 – Ocalali w dokumencie: Tova Ben Zvi. Świat Tovy, reż. Michał Bukojemski [37 min.]. PL/ENG

Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi | ul. Wojska Polskiego 83.

12:30 – Ocalali w dokumencie: Leon Weintraub. Leon – chłopiec, który przeżył piekło, autor: Jacek Tokarczyk, prod. TVP3 Łódź dla TVP Historia [13 min.]. PL/ENG

Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi | ul. Wojska Polskiego 83.
Opis: Leon Weintraub ma 96 lat. Jest jednym z ostatnich żyjących "lodzermenschów". Urodzony i wychowany w Łodzi, więziony w getcie na terenie miasta, Ocalały z Holocaustu. Na co dzień mieszka w Szwecji, jednak swoje rodzinne miasto odwiedza wyjątkowo chętnie i tak często, na ile to możliwe.

13:00 – Ocalali w dokumencie: Chava Rosenfarb. Chava Rosenfarb: That Bubble of Being, reż. Josh Waletzky, prod. League for Yiddish [50 min.]. PL/ENG

Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi | ul. Wojska Polskiego 83.

14:00 – Ocalali w dokumencie: Halina Elczewska. Halina Elczewska w Łodzi, prod. Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi [27 min.]. PL

Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi | ul. Wojska Polskiego 83.
Opis: Do wybuchu wojny Halina wraz z siostrami, starszą Jadwigą i Inką, mieszkała przy ul. Łąkowej 3/5. Uczyła się w gimnazjum im. Orzeszkowej przy al. Kościuszki 21.
Po wybuchu wojny rodzina przeprowadziła się na teren Bałut, w getcie mieszkali przy ul. Brzezińskiej 39.  Przeżyli w getcie niemal do końca, do likwidacji. Zostali wywiezieni do Auschwitz-Birkenau 24 sierpnia 1944 r. Tam zginął jej mąż, rodzice i młodsza siostra Inka.
Po wojnie Halinka była wiceburmistrzem Mieroszowa, potem wraz z Jadwiga i jej mężem, Arnoldem Mostowiczem, przeniosła się do Wrocławia, gdzie była dyrektorem szkoły radców zakładowych.
W sierpniu 2004 roku z inicjatywy Haliny Elczewskiej, z poparciem prezydenta Jerzego Kropiwnickiego, zostaje założony w Łodzi Park Ocalałych.

15:00 – 20-lecie Parku Ocalałych. Spacer drugi. Prowadzenie: Grażyna Ojrzyńska, twórczyni parku (oprowadzanie w języku polskim) oraz Justyna Tomaszewska, przewodniczka po Łodzi Just Łódź (oprowadzanie w języku angielskim). PL/ENG

Start: parking przed budynkiem Centrum Dialogu, ul. Wojska Polskiego 83.
Organizator: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.

16:00 – Ceremonia nadania nowych drzew pamięci PL/ENG

Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi | ul. Wojska Polskiego 83.
Organizator: Miasto Łódź i Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. 
Opis: Od 2004 roku w Parku Ocalałych sadzone są drzewa pamięci dedykowane osobom, bądź rodzinom, które przeżyły wojnę. Co roku dochodzą nowe nazwiska. Sadzą je Ocalali, albo ich potomkowie, dzieci, niekiedy wnukowie, którzy przyjeżdżają z różnych zakątków świata. W tej chwili w Parku Ocalałych jest już ponad 660 drzew pamięci.

17:00 – Młodość dodała nam siły – rozmowa z Marianem Turskim, Ocalałym z łódzkiego getta o organizacjach młodzieżowych w łódzkim getcie i z dr Ewą Wiatr z Centrum Badań Żydowskich im. Filipa Friedmana Uniwersytetu Łódzkiego. Prowadzenie: dr Joanna Podolska, Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. PL/ENG

Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi | ul. Wojska Polskiego 83.
Organizator: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.
Opis: Praktycznie zaraz po zamknięciu getta, setki młodych ludzi, zamiast do ciasnych mieszkań w gęsto zabudowanym miejskim terenie getta, zamieszkała w niewielkich domkach na Marysinie i zaczęła organizować życie według wzorów kibucowych. Stopniowo powstawały kolejne grupy młodzieży, które łączyły przede wszystkim przekonania polityczne lub religijne, więzi środowiskowe bądź towarzyskie. Młodzi ludzie mieli pod opieką ogrody i sady, uczyli się pracować na roli, ale wykonywali też inne prace. Jednak przede wszystkim organizowali życie kulturalne i grupy samokształceniowe, biblioteki, odczyty, kółka zainteresowań, wydawali gazetkę. Młodzież w getcie dyskutowała o literaturze i polityce, kłóciła się o przyszły powojenny kształt Polski i jak powinno wyglądać nowe państwo żydowskie. Ale też pomagała sobie nawzajem. Choć grupy stopniowo rozlatywały, młodzież nadal spotykała się w domach, często wspierała. W wielu przypadkach więzi przetrwały próbę czasu, a nawet trwały przez długie dziesięciolecia. O organizacjach młodzieżowych w łódzkim getcie  porozmawiamy z badaczką dr Ewą Wiatr, a przede wszystkim z Ocalałych Marianem Turskim.

Koncerty w przestrzeni parku z okazji 20. rocznicy powstania Parku Ocalałych

18:30 –  Dźwięki pamięci, Robert Stefański (klarnet). PL

Miejsce: Głaz pamiątkowy / Park Ocalałych, ul. Wojska Polskiego 83.
Organizator: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.
Wstęp wolny.

19:00 – Ślad obecności, Katarzyna Jackowska-Enemuo (śpiew, akordeon). PL

Miejsce: Początek Alei Arnolda Mostowicza / Park Ocalałych, ul. Wojska Polskiego 83.
Organizator: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.
Wstęp wolny.

20:00 – Do not despair / Nie rozpaczaj – koncert dedykowany Ocalałym z łódzkiego getta. Wykonawcy: Alan Bern (fortepian), Sveta Kundish (śpiew), Mark Kovnatskiy (skrzypce), Fabian Schnedler (śpiew), Martin Lillich (kontrabas), Łucja Herszkowicz, Yuri Vedenyapin (śpiew) PL/ENG

Miejsce: Park Ocalałych | ul. Wojska Polskiego 83.
Organizator: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. 
Wstęp wolny.

Przez cały dzień dostępne będzie stoisko z książkami wydanymi przez Centrum Dialogu i książkami Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego.

W programie prawie 60 wydarzeń w ponad 20 (często nieoczywistych) lokalizacjach! Premierowe projekty cenionych artystek i artystów wizualnych oraz teatralnych; spektakle, koncerty, pokazy filmowe, spotkania i warsztaty, a wszystko z myślą o widzach w każdym wieku.

 Edycja 2024 | ścieżki programowe 

 Łódź Wszystkich Istnień
 Romacen
 Ludowo-Queerowo
 Feminokultura
 Zabawa
 Świat Młodych

O Festiwalu Łódź Wielu Kultur przeczytasz więcej na naszej stronie: https://lodzwielukultur.pl/ 

Piątek 04.10 

 17:00 /WSTĘP WOLNY

Daniel Rycharski. Pasja

Instalacja artystyczna

→ Park Staromiejski (przy Pomniku Dekalogu)

 20:00 / BILETY
https://www.bilety24.pl/kup-bilet-na-1143-world-orchestra-grzech-piotrowski-we-koncert-otwarcia-festiwalu-lodz-wielu-kultur-103380?id=576113

World Orchestra. Grzech Piotrowski. „WE”

Koncert otwarcia

→ Klub Wytwórnia, ul. Łąkowa 29

Sobota 05.10

06:30 – 18:00  / Centrum Festiwalowe / WSTĘP WOLNY

spotkania, targi, edukacja, rekreacja, warsztaty w Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83

06:30 / WSTĘP WOLNY

400 m2 nadziei

Fonosfera – SMOLIK z zespołem + artystyczna instalacja śniadaniowa Plantera.

→ Park Ocalałych, ul. Wojska Polskiego 83

10:00 -18:00 / WSTĘP WOLNY

Targi Wielu Kultur:
Targi sztuki i rzemiosła 

→ Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83

12:00 / WSTĘP WOLNY

TO-TEM TO-TU

Otwarcie instalacji artystyczno-edukacyjnej dla dzieci

→ Park Ocalałych, ul. Wojska Polskiego 83

14:00 / WSTĘP WOLNY

Centrum Dobrej Rozmowy | Święty Judasz? Zdrajca i męczennik

Spotkanie wokół „Pasji” Daniela Rycharskiego

→ Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83

14:30 / BILET 20 zł – do kupienia w NCKF
https://bilety.ec1lodz.pl/rezerwacja/termin.html?idg=134&date_termin=2024-10-05

Harun Farocki. Oko/myśl/maszyna

Dzień 1 w Narodowym Centrum Kultury Filmowej

→ NCKF | EC1, ul. Targowa 1/3

17:00 / WSTĘP WOLNY

400 m2 nadziei

Wykład z elementami teatru Michała Zadary oraz koncert SMOLIKA / tłum. na PJM

→ Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83

19:00 / BILET MMŁ / 3 zł – normalny; 1 zł – ulgowy

Ceija Stojka (1933-2013): „Nie mogę zapomnieć”

Wernisaż wystawy romskiej malarki i pisarki

→ Muzeum Miasta Łodzi

20:00 / WSTĘP WOLNY

Ściany mają uszy, a ulice oczy

Wernisaż wystawy Ingi Levi

→ Galeria W Y,  ul. Więckowskiego 38

21:00 / WSTĘP WOLNY

Mariusz Wilczyński. Czasami tęsknię do miasta, którego już nie ma…

Wernisaż wystawy

→ Galeria Olimpus, ul. Kościuszki 24

Niedziela 06.10

10:00 – 18:00  / Centrum Festiwalowe / WSTĘP WOLNY

spotkania, targi, edukacja, film, muzyka, rekreacja, warsztaty w Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi

10:00 -18:00 / WSTĘP WOLNY

Targi Wielu Kultur:
Targi sztuki i rzemiosła 

→ Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83

12:00 / WSTĘP WOLNY

Centrum Dobrej Rozmowy: Sztuka jako świadectwo – Ceija Stojka, historia Romów i Romek i pamięć ocalonych

Wykład Joanny Talewicz i spacer do Kuźni Romów / tłum. na PJM

→ Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83

12:00 / BILETY 30 zł
https://www.bilety24.pl/inne/1143-zupa-z-obierek-kreatywny-warsztat-kulinarny-w-duchu-zero-waste-dla-dzieci-i-bliskich-im-doroslych-maly-festiwal-wielu-kultur-111360?id=636129

Zupa z obierek

Warsztat kulinarny

→ Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83

13:00 / WSTĘP WOLNY

SELECTED DOG – PRINTED WORKS 2019-2024

Wystawa Gu-Tang Clan + warsztaty dla młodzieży 14:00-18:00

→ Galeria Pop-up Ogrodowa 8

14:00 / WSTĘP WOLNY

Centrum Dobrej Rozmowy: Tłumaczenie języków nie-ludzkich

Spotkanie literackie z Evą Meijer

→ Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83

14:00 / WSTĘP WOLNY

Przystanek Wschodnia. Artefakty prowizorycznej wspólnoty

Wernisaż wystawy

→ Galeria Wschodnia, ul. Wschodnia 29

15:00 / BILET MMŁ / 3 zł – normalny; 1 zł – ulgowy

Ceija Stojka (1933-2013): "Nie mogę zapomnieć"

Oprowadzanie kuratorskie /tłum. Na PJM

→ Muzeum Miasta Łodzi, ul. Ogrodowa 15

16:00 / WSTĘP WOLNY

Identity Inks: Queer Print Open Call & Showcase

wernisaż prac wybranych w OPEN CALLu

→ Klubokawiarnia Ignorantka, ul. Legionów 22

16:00 / WSTĘP WOLNY

Harun Farocki. Oko/myśl/maszyna

Dzień 2. w Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi

→ Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83

17:00 / WSTĘP WOLNY

Wojciech Wilczyk. (NIE)WIDZIALNE POMNIKI WOLNOŚCI

Festiwalowy wernisaż wystawy prac fotograficznych

→ Kamienica Hilarego Majewskiego, ul. Włókiennicza 11

19:00 / BILETY

Koncert Roosevelta na Dworcu Łódź Fabryczna

→ Dworzec Łódź Fabryczna

Poniedziałek 07.10

10:00 / ZAPISY pod adresem: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Centrum Dobrej Rozmowy: Bliskie i dalekie konflikty. Czy możliwy jest pokój?

Szkolna debata oksfordzka. Ekspertka: Monika Bobako

→ Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83

Wtorek 08.10

17:00 / BILETY 30,00 zł
https://www.bilety24.pl/teatr/1143-trolle-teatr-21-festiwal-lodz-wielu-kultur-109608?id=622100

Trolle | Teatr 21

spektakl dla dzieci w w wieku 6-8 lat i ich opiekunów

→ Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi nr 111 w Łodzi, ul. Jaracza 44/46

18:00 / WSTĘP WOLNY

Centrum Dobrej Rozmowy: Pęknięcie w murze. Zjednoczeni w żałobie dla pokoju

Spotkanie z B. Araminem (Palestyna) i R. Elhananem (Izrael) / tłum. na PJM

→ Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83

Środa 09.10

18:00 / BILETY Parter: 40 zł – normalny / 30 zł – ulgowy; Balkon: 35 zł – normalny; 25 zł – ulgowy

https://www.bilety24.pl/teatr/1143-wyspa-jadlonomia-teatr-studio-spektakl-dla-osob-10-festiwal-lodz-wielu-kultur-108426?id=613753

Wyspa Jadłonomia (10+) | Teatr Studio im. S. Witkiewicza w Warszawie

Spektakl dla osób 10+

→ Teatr Nowy im. Kazimierza Dejmka w Łodzi, ul. Zachodnia 93

Czwartek 10.10

10:00, 17:00 / BILETY 30 zł
https://www.bilety24.pl/teatr/1143-tibl-thtre-de-la-guimbarde-belgia-spektakl-dla-dzieci-i-bliskich-im-doroslych-1-5-festiwal-lodz-wielu-kultur-108501?id=613938

Tiébélé | Théâtre de la Guimbarde (Belgia)

Spektakl dla dzieci (1,5+) i bliskich im dorosłych

→ Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83

13:00, 16:00 / BILETY: 45 ZŁ; ZAPISY: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

SMUTN* LEPSZEGO ŚWIATA NIE ZBUDUJĘ

Warsztaty prowadzone przez Pawła Kaźmierowskiego

→ Akademickie Centrum Designu, ul. Księży Młyn 13/15

Piątek 11.10

10:00 / BILET MMŁ 5 zł
Zapisy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Antycyganizm w Europie – nowe słowo, stare mechanizmy, współczesna walka o pamięć

Warsztaty dla młodzieży 

→ Muzeum Miasta Łodzi, ul. Ogrodowa 15

18:00 / BILETY

Klinika ocalenia złamanego serca, 40 zł – normalny, 30 zł – ulgowy

https://www.bilety24.pl/teatr/1143-klinika-ocalenia-zlamanego-serca-fundacja-reszka-festiwal-lodz-wielu-kultur-111489?id=636964

Spektakl w Collegium Anatomicum

→ Collegium Anatomicum, ul. Narutowicza 60

18:00 / WSTĘP WOLNY

SMUTN* LEPSZEGO ŚWIATA NIE ZBUDUJĘ

Finisaż wystawy Agaty Zbylut

→ Akademickie Centrum Designu, ul. Księży Młyn 13/15

19:00 / WSTĘP WOLNY

Krzysztof Gil: Czarna noc w biały dzień

Wernisaż wystawy malarstwa

→ Pracownia Portretu, ul. Księży Młyn 7

20:00 / BILETY

Zaklęcia dla feministycznej przyszłości | Teatr Giuvlipen (Rumunia) / BILETY 40 ZŁ
https://www.bilety24.pl/teatr/1143-zaklecia-dla-feministycznej-przyszlosci-teatr-giuvlipen-rumunia-festiwal-wielu-kultur-108505?id=613945

Spektakl romskiego teatru feministycznego / tłum. na PJM

→ Fabryka Sztuki, ul. Tymienieckiego 3

Sobota 12.10

10:00 – 18:00  / Centrum Festiwalowe / WSTĘP WOLNY

spotkania, targi, edukacja, muzyka, rekreacja, warsztaty w Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83

10:00, 12:00  / BILETY 30 zł
https://www.bilety24.pl/kup-bilet-na-1143-somatulki-spektakl-interaktywny-dla-rodzin-z-dziecmi-w-wieku-4-7-lat-maly-festiwal-lodz-wielu-kultur-111484?id=636133

Somatulki

Spektakl dla rodzin z dziećmi (4-7 lat)

Mały Festiwal

→ Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83

10:00 -18:00 / WSTĘP WOLNY

Targi Wielu Kultur:
Targi sztuki i rzemiosła 

→ Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83

12:00, 18:00 / BILETY

Klinika ocalenia złamanego serca, 40 zł – normalny, 30 zł – ulgowy

https://www.bilety24.pl/teatr/1143-klinika-ocalenia-zlamanego-serca-fundacja-reszka-festiwal-lodz-wielu-kultur-111489?id=636964

Spektakl w Collegium Anatomicum (o 18:00 tłum. na PJM)

→ Collegium Anatomicum. ul. Narutowicza 60

14:00 / WSTĘP WOLNY

To ja, Judasz

Performanse Daniela Rycharskiego i Tomasza Terlikowskiego

→ Park Staromiejski

14:00 / WSTĘP WOLNY

Centrum Dobrej Rozmowy: Różnorodność kulturowa. Czy wspólnota jest możliwa?

Otwarta debata oksfordzka. Ekspert: Andrzej Leder

→ Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83

15:00 / WSTĘP WOLNY

Łódzka queerstoria

Spacer w stronę Lesbos i Ganimedesa

→ Start: Narutowicza 67

16:30 / WSTĘP WOLNY

Centrum Dobrej Rozmowy: Narracje Tożsamości

Rozmowa Tarasa Gembika z Krzysztofem Gilem

→ Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83

20:00-22:00 / WSTĘP WOLNY

Krzysztof Wodiczko: EMANCYPACJE. Projekcja na pomnik Tadeusza Kościuszki na placu Wolności w Łodzi

→ Plac Wolności

22:00 / WSTĘP WOLNY

AFTERPARTY w Fabryce Biedermanna

→ Fabryka Biedermanna, ul. Kilińskiego 3

Niedziela 13.10

10:00 – 18:00  / Centrum Festiwalowe / WSTĘP WOLNY

spotkania, targi, edukacja, film, muzyka, rekreacja, warsztaty w Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83

10:00 -18:00 / WSTĘP WOLNY

Targi Wielu Kultur:
Targi sztuki i rzemiosła 

→ Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83

12:00, 18:00 / KUP BILET

Klinika ocalenia złamanego serca, 40 zł – normalny, 30 zł – ulgowy

https://www.bilety24.pl/teatr/1143-klinika-ocalenia-zlamanego-serca-fundacja-reszka-festiwal-lodz-wielu-kultur-111489?id=636964

Spektakl w Collegium Anatomicum

→ Collegium Anatomicum. ul. Narutowicza 60

12:00 / WSTĘP WOLNY

Ptaszkowie Śpiewali

Koncert familijny

→ Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83

14:00 / WSTĘP WOLNY

Centrum Dobrej Rozmowy: Krzysztof Wodiczko. EMANCYPACJE. Projekcja na pomnik Tadeusza Kościuszki

Spotkanie z Krzysztofem Wodiczko

→ Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83

15:00 / WSTĘP WOLNY

Spacer szlakiem dobrych serc

Prowadzenie: Joanna Podolska / tłum. na PJM

→ start: Collegium Anatomicum. ul. Narutowicza 60

16:00 / WSTĘP WOLNY

Centrum Dobrej Rozmowy: Mniejszości we współczesnym polskim kinie

Dyskusja

→ Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83

16:00 / WSTĘP WOLNY

Zapisy (z) Rewolucji | Teatr CHOREA / WSTĘP WOLNY

Pokaz pracy warsztatowej. Wydarzenie towarzyszące.

→ Fabryka Sztuki, ul. Tymienieckiego 3

19:00 / BILETY 90 zł

https://www.bilety24.pl/kup-bilet-na-1143-koncert-jucho-festiwal-lodz-wielu-kultur-108430?id=613935

Koncert JUCHO

Nowy projekt Justyny Chowaniak

→ Monopolis, ul. Kopcińskiego 60 i 62

20:00-22:00 / WSTĘP WOLNY

Krzysztof Wodiczko: EMANCYPACJE. Projekcja na pomnik Tadeusza Kościuszki na placu Wolności w Łodzi

→ Plac Wolności

Zapraszamy do wspólnego świętowania 601. urodzin Łodzi w dniach 26-28 lipca w przyrodzie Parku Ocalałych oraz w Centrum Dialogu w kontakcie ze sztuką Artura Szyka.

Aby naładować baterie przed koncertami, które miasto przygotowało dla łodzian i łodzianek oraz odwiedzających Łódź w dniach 26-28 lipca, Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi zachęca do spaceru po niezwykłym Parku Ocalałych, który w tym roku obchodzi 20-lecie swojego istnienia! Jego ideę wymyśliła Halina Elczewska, Ocalała z łódzkiego getta. Są w nim drzewa dedykowane osobom, które przeżyły wojnę. Każde drzewo symbolizuje co najmniej jedną osobę, ale tak naprawdę jedną lub kilka rodzin, które są lub były związane z Łodzią. Park jest symbolem życia i pamięci, ocalenia i nadziei. Aby odwiedzający mogli poznać dobrze to niezwykłe miejsce, możecie Państwo pobrać wydrukować mapkę Parku Ocalałych z jego najważniejszymi punktami, które koniecznie trzeba zobaczyć! Taką mapkę każdy odwiedzający to zielone miejsce będzie mógł także otrzymać w punkcie recepcyjnym w siedzibie Centrum Dialogu.

Mapkę do pobrania tutaj: MAPKA_PARKU_OCALAŁYCH_I_CENTRUM_DIALOGU.pdf

A po spacerze zapraszamy do siedziby Centrum Dialogu na wystawę „Artur Szyk. Człowiek dialogu”. Jest ona poświęcona łodzianinowi, którego nazwisko jest bardziej rozpoznawalne w Stanach niż w Polsce. W roku 2024, który został ogłoszony przez Radę Miejską rokiem Artura Szyka, Centrum Dialogu przypomina mieszkańcom i mieszkankom Łodzi wystawę, która powstała w 2011 roku w ramach Festiwalu Łódź Czterech Kultur (obecnie: Festiwal Łódź Wielu Kultur). Pokazuje ona losy żydowskiego twórcy – od dzieciństwa i młodości spędzonych w Łodzi po ostatnie lata życia w USA. Na ekspozycji zaprezentowanych jest kilkanaście reprodukcji jego prac, w tym pięknie ilustrowane książki – „Hagada” uchodzi do dziś za najpiękniejszą żydowską książkę świata, karykatury antynazistowskie oraz najsłynniejszy „Statut Kaliski”. Seria grafik i rysunków ilustrujących ten ostatni nawiązuje do aktu prawnego noszącego tę samą nazwę. „Statut Kaliski” wydany został w 1264 roku przez księcia wielkopolskiego Bolesława Pobożnego. Normował sytuację Żydów w Wielkopolsce, stając się z czasem podstawą praw i przywilejów dla Żydów w całej Rzeczpospolitej. Był bezprecedensowym rozwiązaniem prawnym w ówczesnej Europie. Ekspozycja „Artur Szyk. Człowiek dialogu” była już pokazywana m.in. w Krakowie, Lwowie, Wilnie, Warszawie , a w ubiegłym roku – w Paryżu.

Pierwsze dwadzieścia osób, które w urodzinowy weekend Łodzi odwiedzi wystawę poświęconą artyście, otrzyma serię magnesów, pocztówek i plakat z reprodukcjami jego prac.

Wstęp wolny!

 STRONA 80. ROCZNICY LIKWIDACJI LITZMANNSTADT-GETTO: www.centrumdialogu.com/litzmannstadt-ghetto
Program uroczystości głównych: https://www.centrumdialogu.com/program-obchodow
Program wydarzeń towarzyszących: https://www.centrumdialogu.com/program-obchodow/wydarzenia-towarzyszace

W 2024 roku łączą się z sobą dwie ważne okrągłe rocznice. W sierpniu odbędą się wydarzenia związane z 80. rocznicą likwidacji Litzmannstadt-Getto, główne uroczystości będą miały miejsce 29 sierpnia na Cmentarzu Żydowskim i Stacji Radegast. Wydarzenia towarzyszące zaplanowaliśmy od 21 do 31 sierpnia. Cały program powstaje we współpracy z licznymi partnerami, a wnim znalazły się spotkania z Ocalałymi, rodzinami Ocalałych, spacery po terenie dawnego getta, pokazy filmów dokumentalnych, wystawy i koncerty. Część z wydarzeń towarzyszących 80. rocznicy likwidacji Litzmannstadt-Getto odbędzie się w Parku Ocalałych, który w tym roku świętuje dwudziestą rocznicę powstania. Park jest miejscem wyjątkowym – powstał z inicjatywy Ocalałej z łódzkiego getta, Haliny Elczewskiej. Inicjatorce niezwykle zależało na tym, żeby to miejsce tętniło życiem. I tak jest rzeczywiście – jest ono miejscem spotkań, działań artystycznych i kulturalnych. Park zmienił się od czasu założenia – posadzono w nim już ponad 660 drzew pamięci, a 28 sierpnia (w środę), w Dniu Ocalałych, zostaną posadzone kolejne drzewa dedykowane tym, którzy przetrwali getto łódzkie.

29 sierpnia | czwartek | Uroczystości główne

10:30 Uroczystości na Cmentarzu Żydowskim
Miejsce: Cmentarz Żydowski | ul. Bracka 40

12:00 Uroczystości oficjalne na Stacji Radegast
Miejsce: Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi – Oddział Stacja Radegast | al. Pamięci Ofiar Litzmannstadt Getto 12

12:30 Marsz Pamięci ze Stacji Radegast na Stary Rynek
Początek: Stacja Radegast

Marsz rozpoczyna się o godz. 12:30 na Stacji Radegast tuż po ceremonii złożenia wieńców i prowadzić będzie przez Pomnik Martyrologii Dzieci, Pomnik Polaków Ratujących Żydów w Parku Ocalałych oraz Kuźnię Romów, kończąc przy Pomniku Dekalogu w Łodzi.

Przy każdym przystanku odbywa się 10-minutowy postój, podczas którego usłyszymy utwór poetycki lub fragment wspomnień oraz zostanie odmówiona modlitwa przez przedstawiciela wyznania lub mniejszości. Wśród modlących się będą: Prezes Stowarzyszenia Romów w Polsce Roman Kwiatkowski, Arcybiskup Metropolita Łódzki Kardynał Grzegorz Ryś oraz Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich.

Będzie to wyjątkowa okazja do modlitwy, refleksji i wspólnego upamiętnienia tragicznych wydarzeń naszej wspólnej historii.

Zapraszamy do udziału w marszu, który łączy pokolenia i różne wyznania w jednym celu – uczczenia pamięci tych, którzy zginęli oraz tych, którzy pomagali ratować życie.

19:00 Koncert z okazji 80. rocznicy likwidacji Litzmannstadt-Getto w wykonaniu Chóru i Orkiestry Teatru Wielkiego w Łodzi
Miejsce: Teatr Wielki w Łodzi | Plac Dąbrowskiego 1

W programie koncertu, który zaprezentuje Teatr Wielki w Łodzi znajdą się m.in. pieśni z łódzkiego getta zaaranżowane specjalnie na potrzeby koncertu na kilka chórów i orkiestrę. Andrzej Seweryn i Milena Lisiecka odczytają fragmenty pamiętników z Getta oraz fragmenty powieści Chavy Rosenfarb „Drzewo życia”. Kantor Benjamin Muller odśpiewa m.in. Av Horachamim Samuela Malawsky’ego z udziałem chóru męskiego, pianistka Julia Kociuban wykona Rapsodię Hebrajską Aleksandra Tansmana, a sławna skrzypaczka Leila Josefowicz zagra, z towarzyszeniem orkiestry Teatru Wielkiego w Łodzi pod batutą Rafała Janiaka, II część Koncertu skrzypcowego g-moll op. 26. Maxa Brucha. Koncert zakończy ekspresyjny poemat wokalno-symfoniczny Exodus Wojciecha Kilara oparty na jednym krótkim temacie wywiedzionym z folkloru żydowskiego. Biorąc pod uwagę szczególną rangę wydarzenia i wyjątkowy walor artystyczny programu oraz niepowtarzalny charakter koncertu zachęcamy do jego obejrzenia. Koncert będzie również dostępny za pośrednictwem transmisji na żywo, na portalu Drzwi do kultury.

Na koncert obowiązują bezpłatne wejściówki. Rezerwacji wejściówek można dokonywać telefonicznie w Biurze Obsługi Widzów – tel. 42 633 31 86 lub mailowo – Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. (należy podać imię, nazwisko i nr telefonu, max. 2 osoby na 1 rezerwację). Wejściówki będzie można odbierać od 6.08.-14.08. w Biurze Obsługi Widzów, w godz. 10:00 – 15:00.

28 sierpnia | środa – Dzień Ocalałych

16:00 Ceremonia nadania nowych drzew pamięci
Miejsce: Park Ocalałych | ul. Wojska Polskiego 83

17:00 – Młodość dodała nam siły – rozmowa z Marianem Turskim, Ocalałym z łódzkiego getta o organizacjach młodzieżowych w łódzkim getcie i z dr Ewą Wiatr z Centrum Badań Żydowskich im. Filipa Friedmana Uniwersytetu Łódzkiego. Prowadzenie: dr Joanna Podolska, Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. PL/ENG

Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi i Park Ocalałych | ul. Wojska Polskiego 83

Koncerty na 20-lecie Parku Ocalałych:

18:30 Dźwięki pamięci, Robert Stefański (klarnet). PL

Gospodarze uroczystości:
Prezydent Miasta Łodzi Hanna Zdanowska
Gmina Wyznaniowa Żydowska w Łodzi 

Główny organizator:
Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi

Współorganizatorzy:
Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi
Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce